Ukrayna’daki savaş kritik bir evrede. Bundan sonra olacaklar hem ülkenin geleceğini hem de Avrupa’nın güvenliğini şekillendirebilir.
Rusya’nın işgalinin birinci 18 ayında, Ukrayna ordusu çoğunlukla savunma konumundaydı. Lakin bu yaz Ukrayna, Batı’nın verdiği milyarlarca dolarlık silahların da takviyesiyle taarruza geçti.
Kiev’in gayesi işgal altındaki doğu ve güney topraklarından Rusya’yı büsbütün çıkarmak.
Peki Ukrayna’nın hamlesinin ikinci ayında, kış gelmeden evvel her anın pahalı olduğu şu günlerde Ukrayna ordusunun ilerleyişi nasıl gözüküyor?
Ukrayna’nın doğusunda işgal altındaki toprakların boyutuyla kıyaslayınca, Ukrayna ordusunun son iki aydaki ilerleyişi hayli küçük kalıyor.
Rusya, komşusunun topraklarının yaklaşık yüzde 20’sini işgal altında tutuyor.
Rus ordusu bu bölgelerde sağlam savunma mevzileri de inşa etti.
Aslında Kasım 2022’den günümüze kadar geçen 10 ayda alanda büyük bir değişiklik olmadı. O periyot Ukrayna’nın son atılımı, kuzeydoğuda Herson kenti ve geniş bir bölgeyi geri alması olmuştu.
Fakat alanda Ukrayna’nın hiç yüzü gülmüyor da değil.
Son olarak Donetsk bölgesindeki Staromaiorske köyünü geri aldılar.
Ülkenin doğusundaysa Bahmut etrafında bu yazın başlarında kaybettikleri birtakım bölgeleri ele geçirdiler.
Güneydeki Zaporijya’da da az ölçüde ilerlemeyi başardılar.
Burası stratejik kıymete sahip bir yer. Ukrayna buradan Azov Denizi’ne ilerlemeyi başarabilirse, Kırım’dan Ukrayna’nın doğusuna giden ikmal çizgilerini kesebilir.
Aşağıdaki haritada Ukrayna’nın Mariupol civarındaki ilerlemesini mor renkte görebilirsiniz. Kırmızılar Rusya’nın işgal etti yerleri gösterirken siyah çemberler ise Rusya’nın inşa ettiği savunma mevzileri.
Bu çemberlerden oluşan çizgiler, Rusya’nın ne kadar güçlü bir savunma çizgisi ördüğünü gösteriyor.
Ukrayna’nın ilerleyişi neden yavaş?
Bağımsız analistlere nazaran Ukrayna bu iki ayda, 1.125 kilometrelik cephenin iki bölgesinde 16 kilometre civarında ilerlemeyi başardı.
Bu, Kiev’in de Batı’nın da umduğundan daha yavaş.
Ukrayna güçleri üç farklı noktada, cephede açabilecekleri bir gedik arıyor.
Fakat bunun olacağını bilen Ruslar aylar boyunca, çağdaş tarihin en gelişmiş savunma konumlarını inşa etti.
Siper, korugan ve tank engellerinden oluşan savunma çizgisine binlerce de mayın gömüldü.
Bu çizgi, Ukrayna’nın ilerleyişini son derece zorlaştırıyor.
Londra’daki King’s College’dan savunma uzmanı Marina Miron, Ukrayna’nın güney cephesindeki gayelerini küçültmek zorunda kaldığını, Kırım’ı alma maksatlarının kısa mühlet içinde gerçekleşmesinin mümkün gözükmediğini söylüyor.
Dr. Miron, Ukrayna ordusu için en gerçekçi maksadın Rusya için değerli bir lojistik üs olan Güneydoğu Ukrayna’daki Tokmak kentini almak olacağını da ekliyor.
Kiev Temmuz ayında Tokmak’a bir zırhlı birlik yollamış ve bu birlik hezimete uğramıştı.
Sosyal medyada paylaşılan ve BBC’nin teyit ettiği görüntülerde, Batı’nın yeni gönderdiği Leopard tankları ve Bradley zırhlılarının bir mayın tarlasına denk geldiğini ve akabinde da Rus topçuları tarafından maksat alındığı görülüyor.
Rus ordusu işgalin birinci 12 ayındaki yanılgılarının kimilerinden ders almış üzere gözüküyor. Üstelik savunma alanında da şaşırtan bir biçimde inovatif ve etkililer.
Rus savunma taktikleri
Ruslar çok sayıda anti-tank mayını kullanıyor.
Batı’nın sağladığı mayın temizleme araçları ekseriyetle bir mayın patlamasına dayanıyor fakat ikincisinin akabinde kullanılamaz hale geliyor. Ruslar da bunu bildikleri için üst üste iki mayın koyarak patlamayı daha güçlü hale getiriyor.
BBC’nin doğruladığı bir görüntüde, Ukrayna askerlerinin Zaporijya’da girdiği bir siperin uzaktan patlatıldığı görülüyor.
Rus ordusu hava kuvvetlerinden de faydalanıyor ve Ka-52 Alligator hücum helikopterlerini kullanıyor.
Bu helikopterler, mayınlar nedeniyle yavaşlamak zorunda kalan Ukrayna zırhlılarına roketle saldırıyor.
Ukrayna’nın savaşta hava üstünlüğü bulunmuyor.
Ukrayna hamlesinde bundan sonra neler olabilir?
Rusya savunma çizgisini güçlendirirken Ukrayna’da 12 adet yeni zırhlı tugay oluşturdu. Bunların büyük kısmı Avrupa’da eğitildi ve Ruslardan daha donanımlılar.
Yeni silahlar sayesinde Ukrayna ordusu, Rus cephesinin daha derinlerine akın düzenleyebiliyor. Roketler ve toplarla yapılan bu akınlar Rusya’nın yakıt ve mühimmat depolarının yanı sıra komuta merkezlerini de gaye alıyor.
İngiltere’nin sağladığı Storm Shadow füzeleri 240 kilometrelik menzilleriyle Rusya’nın birtakım cephelerin gerisindeki birliklerini daha geriye çekmesine yol açtı.
Ukrayna yeni füzelerin yanı sıra misket bombaları kullanmaya da başladı.
Bu bombaların küçük modüllerinin büyük bir kısmı yere düştüğünde çabucak patlamayarak daha uzun vadeli tehdit oluştursa da, bu bombaları veren ABD bunların kimi cephelerde Rus askerlerine karşı tesirli olduğunu gördüklerini söylüyor.
Jane’s Defence analisti Gian Luca Capovin misket bombalarının Ukrayna ordusuna yardımcı olsa da alanda büyük bir değişim yaratmayacağını belirtiyor.
Öte yandan Rusya da misket bombası kullanıyor.
Kış yaklaşıyor
Zaman Ukrayna’nın lehine ilerlemiyor.
Sonbaharda yağmur mevsimi başlayacak ve toprak yollar çamurla kaplanacağı için birliklerin ilerleyişi zorlaşacak.
Ardından soğuk kış şartları gelecek.
Bahar geldiğindeyse ABD’de başkanlık seçimi kampanyaları başlamış olacak.
Ukrayna o ana kadar kıymetli bir ilerleme kaydedemezse ABD ve NATO’dan bugünkü yoğunlukta takviye almaya devam edip edemeyeceği belgisiz.
Kiev için vakit daralırken Rusya’nın tek yapması gereken şey ise yasa dışı bir formda ele geçirdiği toprakları ellerinde tutmaya devam etmek.