Abdullah Ezik
Elçin Poyrazlar’ın yeni romanı ‘Çıplak Kalp’, ele aldığı olay örgüsü, içerisinde yer alan yeni sıkıntılar ve bir ülkenin bugününe dair çizdiği panorama ile dikkat çeken bir eser. Bütün bir öyküyü komiser Suat Zamir ve etrafındaki bir avuç insan üzerinden irdeleyen roman, okura sunduğu polisiye örgü ve çok katmanlı anlatı yapısıyla farklı bir yerde duruyor.
Elçin Poyrazlar’ın polisiye örgüsünün merkezinde yer alan ana kahramanı Komiser Suat Zamir, karakteri ve bu karakterlerin bir olayın tahlilinde ona sunduğu özelliklerle/değerlerle dikkat çeken bir kahraman. Öncelikle ele aldığı polisiye örgüleri Suat Zamir’in karakteriyle iç içe geçiren ve bütün bir örgüyü onun etrafında geliştiren Poyrazlar, böylece kıssa ile karakter gelişimini birbirleriyle örtüşen bir formda ele alır. Adaletin sağlanması ve yine tahsis edilmesi konusunda büyük bir ısrar ile giriştiği davayı sonuna kadar sürdürmekten geri durmayan bir karakter olan Suat Zamir; inatçı, isyankar, doğuşçu, kimi vakit dik başlı bir figür olarak belirir. Onun hiçbir vakit geri adım atmayışının ve başına her ne gelirse gelsin uğraş etmekten vazgeçmeyişinin temelinde bu karakteristik özelliklerin büyük bir hissesi vardır. ‘Çıplak Kalp’ de bu noktada Suat Zamir’in daha evvelki romanlarda başlayan öyküsünün devamı olarak ön plana çıkar.
‘SUAT ZAMİR, TOPLUMUN İÇİNDEN BİR KARAKTER’
Bir öteki düzlemde Elçin Poyrazlar’ın polisiye örgüsünün bugün ve Türkiye ile yakından ilgilendiği söylenebilir. Bir polisiye müellifi olarak Poyrazlar bütün bir örgü cihanını bugünün şartlarını değerlendirip onlar üzerinden bir yapı geliştirerek ortaya koyar. Bugün, onun romansal vaktidir. Kıssayı geçmişte değil, bugünde kurar Poyrazlar ve bu nedenle onun romanları günün bir şahidi olarak kabul edilebilir. Hakikaten Poyrazlar kendisi de bunu direkt lisana getirir:
“Ben aktüelin polisiyesini yazıyorum ve Türkiye’deki kabahatlerden besleniyorum. Ne yazık ki önüme sınırsız bir materyal düşüyor. Gazetecilikten gelen reflekslerim ve siyasete bakışım romanlarımı şekillendiriyor. Bir ülkede derin yoksulluk varsa büyük hırsızlık var demektir. Bir ülkede aşikâr bir kesim ceza, tehdit ve cebir altında yaşıyorsa adalet düzeneğinde büyük bir boşluk var demektir. O boşluğu da hata çeteleri doldurur. Bugün Türkiye harikulade bir cürüm dalgasının içinden geçiyor. Dolandırıcılık, şiddet, uyuşturucu, cinayet ve derin çocuk istismarı… Kabahat üstüne yazan bir romancı olarak bunlara gözümü kapatmam mümkün değil. Sorunuzun kısa karşılığı, Suat Zamir tam da Türk toplumunun içinden bir karakter.” (Meryem Parlak, Cumhuriyet, 03.12.2023)
Zaman problemine paralel bir biçimde Poyrazlar’ın roman coğrafyasının Türkiye’yi içerisine aldığı ve bu noktada Türkiye’nin sıkıntılarıyla direkt ilgilendiği tabir edilebilir. Türkiye’nin bilhassa 2010 sonrası geçirdiği dönüşüm Elçin Poyrazlar’ın romanlarında kendisine geniş bir yer bulur. Denebilir ki günümüz Türkiyesi’nin meseleleri Poyrazlar’ın polisiyeleri üzerinden takip edilebilir, ki polisiyenin günün kaideleri, vakti ve sorunlarıyla ne derece ilgili bir edebi cins olduğu düşünüldüğünde bu durum daha da manalı bir hal alır.
Çıplak Kalp, Elçin Poyrazlar, 248 syf., Doğan Kitap, 2023.‘DEVLET-TARİKAT İLİŞKİLER’
‘Çıplak Kalp, temelinde iki katmanlı bir yapıya sahiptir. Romandaki birinci örgü dini tarikatlar, tarikatların resmi makamlara sızışı ve ele geçirdikleri alan, dini bedeller üzerinden giderek yozlaştırarak kurdukları ekonomik çark ile ilgilidir. Bu noktada Suat Zamir’i ziyaret eden takkeli, cüppeli, bir tarikata üye olduğu her halinden belirli olan Samet isimli çocuk, romanın birinci katmanını meydana getirir. Samet’in “kalbinin kutuda konuta geldiği”ni söylediği babası ile ilgili soruşturma talep etmesi ve bu noktada Suat Zamir’i ziyaret etmesi, vakitle farklı problemleri beraberinde getirir. Samet ve ailesinin tarikatlarla bağı, tarikatların devlet içerisindeki pozisyonu, o denli ki vakitle birçok farklı devlet kademesine sızan tarikatların bu soruşturmayı engellemek için gayret etmesi bu bahsin günümüz Türkiyesi’nde ne derece kıymetli bir problem haline geldiğini ortaya koyar. Samet ve ailesi üzerinden soruşturulan devlet-tarikat bağlantıları, böylece birinci ve temel katman olarak roman boyunca beliren bir izlek olarak sürdürülür ve kitabı salt polisiye olmaktan, salt bir cinayetin peşinden gitmekten kurtarır.
Romanda ikinci bir katman müteahhit Cüneyt Canipoğlu ile geliştirilir. İktidara yakınlığıyla bilinen bir müteahhit olarak kendisinden kelam edilen Cüneyt Canipoğlu, bir anda ortadan kaybolur ve nerede olduğu kimse tarafından tespit edilemez. Bu gizemli kayboluşun akabinde çabucak harekete geçen emniyet, onu bir an evvel bulmak için büyük bir seferberliğe girişir. Tekrar Samet’in kıssasına paralel bir biçimde devlet ile özel sermaye ortasındaki bağlara dair farklı bir açılım geliştiren bu yapı, romana dair yeni bir alanın kelam konusu oluşu manasına gelir. Suat Zamir, Selin ve Beren, Cüneyt Canipoğlu’nun başına ne geldiğini araştırırken iktidar ile ilgili farklı cinsten sıkıntılarla karşı karşıya gelir. Bir tarafta engellenmeye çalışılan bir soruşturma varken öte tarafta süratle sonuçlandırılmaya ve ne olduğu tespit edilmeye çalışılan bir süreç vardır. Bir tarafta iktidar tarafından engellenen, öbür tarafta iktidar tarafından desteklenen bir soruşturma kelam hususudur. Bu terslik, romana farklı noktalardan yeni açılımlar sunar.
İKTİDAR
Polisiye, tıbbın tabiatı gereği bugünün izlerini yapısında güçlü bir formda hissettirir. Elçin Poyrazlar’ın polisiye dünyasının da merkezinde bu düstur yer alır. Hasebiyle Samet ve Cüneyt Caniopoğlu karakterleri üzerinden bugün ve bugünün ülke yapısına dair farklı açılımlar geliştiren müellif, onlar üzerinden ortak bir sorunsala dikkat çeker: “İktidar”. Ortada birçok farklı suça ortak olan, kirli, karanlık, içerisinde birçok karmaşık ve yasa dışı ağ barındıran bir iktidar yapılanması vardır. Bu yapılanma tespit edilip bozulmadıkça hiçbir şey değişmeyecek, vakit hiçbir yarayı iyileştirmeyecektir.
‘Çıplak Kalp’, Elçin Poyrazlar’ın Komiser Suat Zamir üzerinden ördüğü ve birçok sorunsala dikkat çeken bir devam romanı. Kitap boyunca bugüne ve Türkiye’ye dair birçok soruna vurgu yapan muharrir, bu sorunsalları lisana getirirken okura her şeyi bütün çıplaklığıyla göstermekten, her bir sorunu salt o sıkıntıya maruz kalan beşerler üzerinden değil, birebir vakitte bütün bir toplumsal yapı ile alakalı bir biçimde kıymetlendirmekten geri durmaz. Hasebiyle bu problem Poyrazlar polisiyesini ve ‘Çıplak Kalp’i bugün için farklı ve özel kılan en temel sorunlardan birisi olarak ön plana çıkar.
