Sanat Özgürlüğünü İzleme Platformu (SÖZ), Türkiye’deki sanatsal ifade özgürlüğüne dair Ocak-Haziran 2023 için hazırladıkları 6 aylık sanatsal ifade özgürlüğü raporu yayınladı.
Raporda sanatsal ifade özgürlüğüne dair ihlaller, “Sansür/Otosansür ve Cezalar”, “Hedef Göstermeler/Hakaret ve Tehditler/Saldırılar”, “Etkinlik İptalleri ve Yasakları”, “Kitap Yasakları”, “Ekonomik Baskılar”, “Davalar, Hukuksal Engeller”, “Telif Hakkı İhlalleri/Kazanımları”, “Mekânsal Kısıtlamalar”, “Sınır Dışı Kararları, Yurt Dışı Yasakları, Vize Engelleri” başlıkları altında toplandı.
.Altı aylık süre boyunca özellikle dizilere yönelik sansür/ceza uygulamaları, sanatçıların sosyal ve geleneksel medya üzerinden hedef gösterilmeleri, yine sanatçıların sosyal medya hesaplarında belirttikleri görüşleri nedeniyle kendilerine dava açılması gibi baskı ve yıldırma politikaları artarak devam etti.
Raporda altı aylık dönemde 11 sansür, otosansür ve cezalandırma yoluyla sansür olayının yaşandığı tespit edildi. Hedef gösterme, hakaret, tehdit ve saldırılara dair de veriler yayınlayan platform, yılın ilk altı ayında 27 olayın gerçekleştiğini belirtti.
2022’de özellikle kadın sanatçıların sahne aldığı konserlerin iptaliyle gündeme gelen etkinlik yasakları, 2023’ün ilk altı ayında artarak devam etti. Toplam 14 etkinlik yasaklandı. 37 sanatçı ise davalar, gözaltılar ve soruşturmalarla karşı karşıya kaldı.
.Rapora göre, sanata ve sanatçılara yönelik baskı, kısıtlama, hedef gösterme ve yasakların giderek arttığını; özellikle muhalif sanatçıların çeşitli şekillerde baskıyla karşı karşıya olduğunu gözlemlendi. Özellikle Kürt, azınlık/göçmen ve kadın sanatçılara yönelik olarak yükselişe geçmesi dikkat çekerken, bu yükselişin 2023’ün ikinci yarısında da artarak devam edeceği öngörüldü.
Rapora göre 2023’ün ilk 6 ayında, kitaplara yönelik yasaklama/toplatma kararlarının önceki yıllara göre arttı ve Muzır Kurulu’nun yetişkin kitapları için de karar almaya başladı.
KAZANIMLAR
Olumsuz gelişmelerin yanı sıra sanatçıların mücadelesiyle belli kazanımların da elde edildiğini hatırlatan platform, 2023’ün ilk altı ayında, telif hakları konusunda olumlu gelişmeler yaşandığını, turizm sezonunun açılmasıyla birlikte müzikte saat sınırının kalkmasını da pozitif bir adım olarak değerlendirdi.
Sanatçıların meslek birlikleri gibi örgütlü hareket edebilecekleri alanlarda kendi alanlarında haklarını ve taleplerini dile getirmelerinin belli olumlu sonuçlar doğurduğunu da belirten platform, 2023’ün ikinci altı ayında da gün gün sanatsal ifade özgürlüğü ihlallerini takip edecek, konuyla ilgili paydaşlardan görüşler alacak ve Türkiye’de sanatsal ifade özgürlüğünün gelişebilmesi için çabalayacaklarını belirtti.
Raporun tamamına buradan ulaşılabilir. (KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)