VAN – Her seçim öncesi, siyasi partilerin istedikleri oy oranını elde edebilmek ve seçimi kazanmak için çeşitli vaatlerde bulunduğu bir devirde Van, onlarca yıldır var olan ve tahlil bekleyen birçok kronik sorunu yaşamaya devam ediyor.
Milletvekili adayları ve belediye lider adaylarının öne çıkan tahlil vaatleri ortasında; etraf yolunun tamamlanması, yeni alternatif yolların oluşturulması, kentteki trafik probleminin çözülmesi, kent merkezinin sıkışıklıktan kurtarılması, otopark meselesinin giderilmesi, yeni bir kent stadyumunun inşa edilmesi, yeni bir otogar yapılması ve ulaşım sıkıntısının raylı sistemle çözülmesi yer alıyor. Lakin, vadedilen tahlillerle ilgili belirsizlikler ve uygulama süreçlerindeki aksamalar, Van’ın bu meselelerinin hala tahlile kavuşmadığını gösteriyor.
31 Mart 2024’te yapılacak olan lokal seçimler öncesinde, tüm bu kronik problemler bir defa daha gündeme geldi. Van Büyükşehir Belediyesi ve HDP’nin kazanmış olduğu öbür ilçe belediyeleri, sekiz yıldır kayyım tarafından yönetiliyor. Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin (DEM Parti) aday adayları, belediyeleri yine kayyımlardan devraldıktan sonra kentteki sıkıntıları tahlile kavuşturmayı vadediyor. AK Parti’nin aday adaylarının da vaatleri ortasında tekrar bu kronikleşmiş sıkıntıların tahlili yer alıyor. Kentteki öteki siyasi partiler ise meselelerin lakin ‘üçüncü bir yolla’ çözülebileceğini söylüyor.
BİTMEYEN VAN ETRAF YOLU
Seçim devirlerinde, tahlile kavuşturulması vadedilen hususlar ortasında etraf yolu da yer alıyor. Etraf yolu Van için kritik bir kıymete sahip. Gerçekten, Van’daki trafik meselesinin ve meydana gelen trafik kazalarının asıl kaynağı olarak etraf yolunun yokluğu gösteriliyor. Tır, kamyon ve otobüslerin İpekyolu Caddesi’ni kullanması ve transit olarak devam etmek isteyen araçların bile kent merkezine giriyor olması, trafiği içinden çıkılmaz bir hale sokuyor. Bu durum, ulaşım müddetlerinin artmasına sebep olduğu üzere kazalara da davetiye çıkarıyor.
Van Etraf Yolu2010 yılında imaline başlanan 41 kilometrelik Van Etraf Yolu, ortadan geçen 13 yıla karşın hala tamamlanabilmiş değil. Etraf yolu ile ilgili, en son DEM Parti Van Milletvekili Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun cevaplaması istemiyle yazılı soru önergesi verdi. Uraloğlu, yazılı soru önergesine cevaben, “Van Etraf Yolu’nda yaklaşık 41’in 18’ini bitirdik. Muhtemelen 2025 yılında bitirebiliriz diye düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
Oysa, 2021 yılının Ağustos ayında, beraberindeki heyet ile birlikte etraf yolunu inceleyen eski AK Parti Van Milletvekili Osman Nuri Gülaçar, “Artık Van’ımızın da böylesi bir etraf yoluna gereksinimi var. Bugün itibariyle 2,5 kilometresi dökülmeye başlanan asfaltımızın 2023 yılına kadar bitirilmesi hedefleniyor. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum” diye konuşmuştu.
11 Haziran 2022 tarihinde ise, üretimine 2010 yılında başlanan Van Etraf Yolu’nun temel atma merasimi gerçekleştirildi. Temel atma ve toplu açılış merasimine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve periyodun Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu katıldı. Burada konuşan Karaismailoğlu, “Van Etraf Yolu’nu, Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında, halkımızın hizmetine sunacağız. Etraf yolumuz tamamlandığında; bir yılda toplamda 434 milyon liralık tasarruf da sağlayacağız” dedi.
İmaline 2010 yılında başlanan Van Etraf Yolu’nun temel atma merasimi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da iştirakiyle 11 Haziran 2022’de gerçekleştirildi.
53 YILLIK VAN KENT STADYUMU
Her seçim öncesinde lisana getirilen bahislerden biri de Van Atatürk Kent Stadyumu… 1970 yılında yapılan ve 2011 yılında meydana gelen iki büyük zelzeleyle hasar alan Van Atatürk Kent Stadyumu, bugün hala kullanılmaya devam ediyor. Bugüne kadar birçok kere yeni bir stad yapılacağı istikametinde ‘müjde’ler verilse de gerçekleştirilmiyor.
9 Nisan 2018 tarihinde ise Van’a gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Van Işık Tatar Kapalı Spor Salonu’nda gerçekleştirilen AK Parti Vilayet Kongresi’ne katılmıştı. Erdoğan, burada yaptığı konuşmada Van’a yeni stad ‘müjde’sini şu sözlerle vermişti: “Van’a inşallah stadyumu da yapacağız. Bugün Gençlik ve Spor Bakanıyla konuştum, Van’a yakışan bir stadyum yapacağız.”
Van Atatürk Kent Stadyumu24 Haziran 2018 genel seçimleri öncesinde ise devrin Başbakan’ı Binali Yıldırım, Beşyol Meydanı’nda düzenlenen mitingte, “Size iki müjde vermek istiyorum. Biri uzun müddettir HDP’nin belediyesinin mahzur olduğu etraf yolunu yapıyoruz. İmalini gerçekleştireceğiz. İkincisi ve daha değerlisi şehr-i Van’a hoş bir stadyum yakışır. Yeni bir stadyum yapacağız. Mevcut stadyumun yerine ise Van Millet Bahçesi yapacağız. İyi uğurlu olsun” demişti.
31 Mart 2019 mahallî seçimleri için AK Parti’nin Van Büyükşehir Belediye Lideri adayı Necdet Takva’nın da en değerli vaatlerinden biri yeni bir stadyum yapılmasıydı. Takva, o devir yaptığı bir konuşmada, “Yağmur çamur demeden kadrosunun yanında yer alan coşkulu taraftarımızın çektiği cefa kâfi. Hükümetimizin takviyesi ile 22 bin kişilik çağdaş bir stadyum inşa edeceğiz” tabirlerini kullanmıştı.
OTOBÜS DURAĞINI ARATMAYAN OTOGAR
Van Şehirlerarası Otobüs Terminali de her seçimin vazgeçilmez vaatlerinden biri. Kentin büyümesi ve nüfusunun artmasıyla birlikte artık gereksinimleri karşılayamayan Van Otogarı için 2011 yılında yaşanan sarsıntıların akabinde yıkım kararı verildi. Fakat ağır hasarlı olduğu halde 2018 yılına kadar kullanılmaya devam etti. Yenileme çalışmaları yapıldıktan sonra, tıpkı yerde hizmet vermeye devam eden otogar için de atılmış somut bir adım yok.
Van Şehirlerarası Otobüs Terminali
KANGRENE DÖNÜŞEN TRAFİK PROBLEMİ
Van’ın her ne kadar üç merkez ilçesi bulunsa da asıl nüfus yoğunluğu İpekyolu ilçesinde bulunuyor. Yaklaşık 350 bin nüfusu bulunan ilçenin, birden fazla vakit gündüz nüfusu 600 binin üzerine çıkıyor. Bunun en temel nedeni ise iş yerleri, kamu kurumları ve kentin çarşısının İpekyolu’nda bulunması. Bu yüzden hem kırsal bölümlerden hem merkez ilçelerden hem de etraf vilayetlerden İpekyolu’na hakikat ağır bir hareketlilik yaşanıyor. Bu durum ilçede araç ve yaya trafiğinin daha da artmasına neden oluyor.
Van Cumhuriyet Caddesi2011 yılında yaşanan iki büyük sarsıntısının akabinde, yeni imar planının çıkması, kentsel dönüşüm yapılması, kentteki yolların genişletilmesi ve alternatif yolların yapılması konuşuluyorken beklenen olmadı. Zelzelelerin akabinde ‘afet bölgesi’ ilan edilmesi tarafında davetler yapıldığı halde, tüm davetler sonuçsuz kaldı. Bu nedenle Van kenti, zelzele öncesinde olduğu formuyla yine inşa edilmiş oldu. Ne yollar genişleyebildi ne de yeni yollar açılabildi.
Van’ın kangrene dönüşen bu trafik sorunu da tekrar siyasi partilerin vaatleri ortasında yer alıyor. Hem iktidar hem de muhalefet partilerinin adayları ve aday adayları katıldıkları her programda sorunun altını çizdikleri halde, kazanan hangi taraf olursa olsun, sorun derinleşmeye devam ediyor.
ATIL DURUMDA KALAN KATLI OTOPARK
Van’daki trafik sıkışıklığının en kıymetli nedenlerinin başında, otopark sorunu geliyor. Kentte belediyelere ilişkin katlı otoparkların bulunmaması, şoförlerin araçlarını caddelere ve orta sokaklara park etmesine sebep oluyor. Bu durum, iki şeritli bir yolun tek şeride düşmesine neden oluyor ve trafik zahmetle ilerliyor. Araçların cadde üzerine park edilmesi ise en çok özel bir şirketin işine yarıyor. Van Büyükşehir Belediyesi’nden ihale yolu ile caddeleri kiralayan özel bir şirket, cadde üzerine park eden her araçtan fiyat tahsis ediyor. Bu uygulama trafik sıkıntısının tahliline katkı sunmadığı üzere, var olan sorunun daha fazla derinleşmesine sebep oluyor.
Katlı otopark olarak inşa edilen ve daha sonra iş merkezine dönüştürülen bina şu anda atıl durumda.2011 yılında, devrin Van Büyükşehir Belediyesi Eş Lideri Bekir Kaya tarafından kent merkezinde çok katlı bir otoparkın temeli atıldı. Fakat Kaya’nın tutuklanmasının akabinde geçen müddette belediyeye kayyım olarak atanan devrin Van Valisi Murat Zorluoğlu tarafından katlı otopark, iş merkezine dönüştürüldü. Fakat o günden beridir kullanılmayan bina, her geçen gün çürümeye yüz tutuyor.
‘Her caddeye katlı bir otopark yapılması’ vaadi birinci dillendirildiği günden beridir sıcaklığını koruyor olsa da büyükşehir olan Van’ın otopark sorunu hala artarak devam ediyor.
ULAŞIM SORUNU VE 127 YILLIK TRAMVAY PROJESİ
Van’ın ulaşım probleminin çözülmesi için tramvay sisteminin kurulması da her seçim öncesi vadedilen bahisler ortasında yer alıyor. Üstelik Van’ın tramvay projesi 127 yıl öncesine kadar uzanıyor. Van’ın Osmanlı periyodundaki durumuyla ilgili araştırmalar yapan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulaziz Kardaş’ın yapmış olduğu araştırmaya nazaran, Osmanlı devrinde Van’daki ulaşım sorunun çözülmesi için elektrikli tramvay projesi bile çizilmiş.
Osmanlı devrinde Van için hazırlanan tramvay projesi.Ancak gelinen noktada, Van’da şimdi raylı bir sitem bulunmadığı üzere Van Gölü Ekspresi treni bile Van’a gelmiyor. Tren, son durak olarak Bitlis’in Tatvan ilçesindeki garı kullanıyor. Van’da seçimlerin vazgeçilmez vaadi olarak bilinen ‘tramvay’ ile ilgili bugüne kadar onlarca proje seçimlerden evvel açıklandığı halde, günümüzde otobüs sefer sayıları bile yetersiz kalıyor.
2017-2019 yılları ortasında Van Valisi ve Büyükşehir Belediyesi kayyımı olarak vazife yapan Murat Zorluoğlu, Van’da tramvay sınırının yapılmasını ‘lüks’ olarak değerlendirmişti. Saadet Partisi Van Vilayet Lideri Özay İlhan ise Zorluoğlu’nun lüks telaffuzuna rağmen şu tabirleri kullandı: “Van’a raylı sistemi lüks olarak görmüştü fakat kendisi Trabzon’a Belediye Lideri olunca çabucak raylı sistem çalışmasını başlatmıştır. Halbuki ki; Van’ın nüfusu Trabzon’un nüfusunun iki katıdır! Demek ki kimi hizmetler diğer vilayetlere helalken Van’a haramdır.”
