EPARusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Ukrayna’yı işgal ettiği günden bu yana sorduğumuz soru bu: Kremlin bu savaşta nükleer silahlarını kullanabilir mi?
ABD Lideri Joe Biden bu seçeneği göz arkası etmiyor.
Biden bu hafta “Putin’in taktiksel nükleer silahlar kullanmasından tasa ediyorum,” dedi. Ona nazaran ortada gerçek bir tehlike var.
Başkan Biden’ın Rusya’da yayımlanan Profile mecmuasını okuyup okumadığını bilmiyorum. Ancak şayet okuyorsa neden endişelendiğini anlamak sıkıntı değil.
Profile geçen hafta ileri gelen Rus dış bağlar ve savunma siyasetleri uzmanı Sergey Karaganov imzalı bir makale yayımladı. Şahin politik görüşleriyle bilinen Karaganov, Dış Bağlar ve Savunma Siyasetleri Kurulu’nun onursal lideri. Yani iktidardakilerle yakın münasebetleri olan bir isim.
Özetle şu görüşleri savunuyor: “Rusya’nın Batı’nın iradesini kırmak için nükleer caydırıcılığı yine ikna edici bir argüman haline getirmesi, nükleer silah kullanımı önündeki eşiği düşürmesi gerekli.
“Düşman geçmişteki ve mevcut atakları karşısında global bir termonükleer savaşı engellemek hedefiyle bizim misilleme olarak önleyici bir vuruş yapmaya hazır olduğumuzu bilmeli.
“Peki lakin ya geri adım atmazlarsa? O vakit akıllarını kaybedenlerin kendilerini toplamaları için bir dizi ülkede birkaç maksadı vurmamız gerekecek.”
Geçen yıldan bu yana Moskova’nın nükleer tehditler savurmasına alıştık.
Putin aslında Rusya’nın Belarus’ta bir dizi taktiksel nükleer silah konuşlandırdığını doğruladı. Bu adımın Moskova’yı “stratejik bir mağlubiyete uğratmayı umanları” tekrar düşünmeye sevk etmek için atıldığını söyledi.
Ancak Batı’ya yönelik önleyici bir nükleer atağın artılarından bahsetmek? Bu mevzuyu orijinal bir boyuta taşıyor. Alışılmış ki Rusya’da herkes bu fikri desteklemiyor.
İş dünyası gazetesi Kommersant’ta yer alan bir makalenin başlığı: “Nükleer savaş problemlerimizi çözmek için çok makus bir yol.”
BBCTüm vakitlerin en hafif betimlemesi tahminen de. Lakin bu makalede asıl dikkat cazibeli olan şey, Ukrayna’da nükleer silah kullanıp kullanmamanın Rusya’da kamusal alanda tartışılan bir bahis haline gelmiş olması. Tartışmanın tek tarafı da şahinler değil.
Moskova’da bulunan dış ilgiler ve savunma siyasetleri uzmanlarından oluşan bir öteki kümenin kaleme aldığı Kommersant makalesinde, Sergey Karaganov’un ne kadar yanıldığı anlatılıyor. Bunun ne kadar tehlikeli olduğu da.
Uluslararası Güvenlik Merkezi’nden Aleksey Arbatov, Konstantin Bogdanov ve Dmitri Stefanoviç şöyle yazıyor:
“Nükleer silahların konvansiyonel askeri tekniklerin çözmeyi başaramadığı stratejik sorunları çözebileceğini ya da bu problemlerin tırmanmasını durdurabileceğini düşünmek son derece kuşkulu ve muhtemelen de büyük bir yanılgı.
“Modern tarih, askeri harekatların öngörülemeyen sonuçlara neden olduğu birçok örnekle dolu. Fakat bunlarda nükleer silahlar kullanılmamıştı. Nükleer bir akın çatışmaları yepisyeni bir öngörülemezlik düzeyine taşıyacak ve çatışmanın risklerini tekraren katlayacaktır.
“Nükleer rulet oynamanın radyoaktif kalıntıları kuvvetle mümkündür ki parlak bir gelecek için en makus temeli oluşturacaktır. Sansasyonel fikirlerin ve tehlikeli kumarların taraftarlarının bunu hatırlarında tutmaları düzgün olur.”
Bu da bizi Rusya’nın Ukrayna savaşının başlamasından bu yana sorduğumuz ikinci soruya getiriyor: Neler oluyor?
Karaganov’un önleyici bir nükleer akın teklifinin şoke edici olması karşısında öteki Rus akademisyenlerin buna sessiz kalamayacaklarını düşünmüş olmaları olası.
Eğer durum buysa Rus medya ortamı her ne kadar devletin denetiminde olsa da, mevcut sınırlamalar dahilinde bile kimi platformlarda sonlu bir tartışma imkânının hâlâ olduğu söylenebilir. Bilhassa de nükleer savaş üzere hassas mevzularda.
Ya da tüm bu tartışma tahminen de Batı’nın dikkatini çekmek için, Putin’i yeterli polis, Karaganov’u berbat polis üzere göstermek için de tasarlanmış da olabilir.
Nihayetinde Kremlin başkanı Batı’ya karşı önleyici bir nükleer taarruz davetini şahsen yapmıyor. Münasebetiyle, bu argümana nazaran, güzeli mi siz Karaganov üzere sertlik yanlılarının kazanmaması ve nükleer butona basmaması için Putin’le oturup konuşun, barış masasında görüşün.
Ancak açık olan bir şey var: Rusya’da Batı aksisi retorik tırmanırken ve Ukrayna ordusunun karşı saldırısı devam ederken, nükleer silah kullanılıp kullanılmayacağı tartışması gündemden düşmeyecek üzere.