PwC (PricewaterhouseCoopers), dünya devi bir danışmanlık firması ve genel sloganları “toplumda itimat inşa etmek ve değerli meseleleri çözmek.” Avustralya’da PwC olayları gündemdeki yerini muhafazaya devam ediyor.
Dünya muharriri Prof. Dr. Çisil Sohodol, bu olayı köşesine taşıdı. Sohodol’un yazısı şöyle:
“PwC’nin Avustralya’daki en büyük müşterisi, PwC’yi savunma, eğitim ve ulaşım harcamaları ve hatta maddelerdeki mümkün değişiklikler hakkında danışmanlık da dahil olmak üzere bir dizi hizmet için kullanan federal hükümettir. Federal hükümet için danışman olmak, PwC için büyük bir iş ve son iki yılda Commonwealth kontratlarından 537 milyon dolardan fazla fiyat almışlar.
NELER YAŞANDI?
Yaklaşık on yıl evvel Avustralya hükümeti, PwC’nin milletlerarası vergi uzmanı Peter-John Collins’ten bir sorunu çözecek yasalar tasarlamalarına yardım etmesini istedi: Misyon, Google, Facebook ve Apple üzere denizaşırı büyük şirketlerin Avustralya’da adil vergi hisselerini ödemelerini sağlamak için yeni bir vergi sistemi geliştirmeyi içeriyordu.
Bu mevzuat, Çok Uluslu Kaçınmayı Tedbire Yasası (MAAL) olarak biliniyordu ve MAAL, büyük şirketlerin, bilhassa teknoloji devlerinin, kârlarını Avustralya üzere yüksek vergi uygulayan ülkelerden Hollanda ve Singapur üzere daha düşük vergi oranlarına sahip öteki ülkelere kaydırmasını engellemek için tasarlanıyordu. Collins, hükümetle olan bağlantılarında ve vergi maddelerini tasarlarken, bilginin ifşa edilemeyeceğini bilhassa belirten çok sayıda kapalılık kontratı imzaladı. Lakin PwC Avustralya şubesinin memleketler arası vergi şefi olan Peter Collins’in bu bâtın bilgileri PwC’deki “ortaklar” ve çalışanlarla paylaştığı tespit edildi.
Avustralya hükümeti ile zımnilik mutabakatları imzalamış olan Collins’in, hem Avustralya’daki hem de yurtdışındaki PwC ortaklarına hükümetin planları hakkında bilinmeyen istihbarat sağladığı ortaya çıkınca işler karıştı. PwC’nin hükümetin kapalı bilgilerini bir düzineden fazla ABD şirketine değişiklikler hakkında erken ihtar vermek, ek vergiler ile ilgili kendi lehlerine tedbirler almalarını sağlamak ve potansiyel olarak Avustralya’yı vergi gelirinden yoksun bırakmak için kullandığı argümanları global bir skandala dönüştü. Hatta PwC’’nin daha sonra bu içeriden bilgileri yeni müşteriler edinmek ve para kazanmak için kullandı argümanları da ortalığı büsbütün karıştırdı.
Yani, dünya devi ve küresel sistemin “güven” bekçisi PwC, memleketler arası müşterilerinin daha az vergi ödemesini sağlamak için etikten hukuka yerleşik tüm sistemleri alt üst ederek hükümetin üzerinde çalıştığı yeni vergilere ait bilgileri sızdırma krizinin tam ortasında kaldı. Vergi Uygulayıcıları Heyeti, dürüstlük ihlalleri nedeniyle Collins’in vergi lisansını askıya aldığını duyurdu. Avustralya Hazine Bakanı “Bu şok edici ve dehşetli bir itimat ihlali” tabirlerini kullandı. İnsanların devlet sırlarından para kazandığı bu mutlaka dehşet verici olayı tekrar yaşayamayız.” sözlerini kullandı. Başbakan Anthony Albanese de vergi sızıntısını “tamamen kabul edilemez” olarak nitelendirdi ve sızıntı konusunda tam şeffaflık davetinde bulundu.
PwC, sağlam bir hal almak yerine evvel halkla bağlar klişelerinin oyun kitabına başvurdu ve bunun bir ‘bir çürük elma’ olayı olduğunu ilan etti. PwC Avustralya CEO’su Tom Seymour, olayın 10 yıl öncesine ilişkin münferit bir olay olduğunu, olaya karışanların o vakitten beri şirketten ayrıldığını ve PwC’nin bunun bir daha olmasını önlemek için adımlar attığını vurguladı. “Hükümete danışmanlık sürecinde, bir firma olarak kendimiz için belirlediğimiz yüksek standartlarda başarısız olduğumuz için derin bir hayal kırıklığına uğradık. Vergi sistemimizin dürüstlükle işlemesi gerektiğinin farkındayız, anlıyoruz ve bu mevzudaki kapalılığın korunmamasından derin keder duyuyoruz.” dedi. Lakin, ilerleyen süreçte 53 PwC çalışanının sızıntıyla ilgili yazışmalarda taraf olduğunu kanıtlayan e-postaların yayınlanmasının akabinde “tek bir çürük elma” kıssası boşa çıktı.
Parlamentonun kimi tarafları PwC’nin gelecekteki tüm hükümet kontratlarından men edilmesini talep ediyorlar. Avustralyalı Senatörler Deborah O’Neill ve Barbara Pocock, skandala karışan tüm PwC ortakların isimlerini açıklaması için PwC’ye baskı yapıyor. O’Neill, daha azının “sürekli bir şaşırtma ve örtbas” manasına geleceği konusunda ikazlar yayınlıyor.
CEO’NUN İSTİFASI
Küresel kriz sarmalı riskiyle karşı karşıya kalan PwC, Avustralya’daki ‘hükümet sızıntısı skandalının’ yol açtığı ziyanı denetim altına almak için. şirketin üst seviye başkanlarından kimilerini krizi yönetmek hedefiyle Avustralya’ya gönderdi. Ve sonunda PwC Avustralya CEO’su Tom Seymour istifa etti. Yeni genel müdür vekili Kristin Stubbins açık bir özür yayınladı ve “Soruşturmalar devam etse de, neyin yanlış gittiği konusunda bu durumun büsbütün kabul edilemez olduğunu kabul edecek kadar bilgimiz var” dedi. “Hiçbir söz olanları gerçek yapamaz. Lakin, paydaşlarımızın itimadını tekrar kazanmak için gerekli tüm tedbirleri almaya büsbütün kararlıyım.” diye de ekledi.
Skandal PwC’nin global prestijini da zedeledi ve en büyük müşterileri olan federal hükümetten iş alamadıkları bir gelecekle karşı karşıyalar. Soruşturmanın sürecini, farklı ülkelere nasıl sıçrayacağını izleyip göreceğiz fakat tün bu olay bana kriz bağlantısı derslerimde anlattığım “artık Vegas’ta olan bir Vegas’ta kalmıyor ve en düzgün kriz idaresi de kriz çıkarmamaktır” kurallarını hatırlattı. Ve tabi ki etik, şeffaflık ve hesap verebilirliğin neden altın üçlü olduğunu da…”