Sağlıkta şiddetin dozu her geçen gün artarak çok tehlikeli boyutlara ulaşıyor. Doktorların hayat kurallarına karşı sürdürdüğü gayrete, bir de uygulanan kelamlı ve fizikî şiddet eklenince bu mesleği yapmak her geçen gün zorlaşıyor. Ülkemizin aydınlık yüzleri, yetişmiş beyinleri ve sıhhat ordusunun temel direği olan doktorlar büyük problemler çekiyor; kurtuluşu, emekli olmakta, iş değiştirmekte ya da hekimliğin saygın bir meslek olarak kabul edildiği Batı ülkelerine göç etmekte arıyor. Hatta, gelecekle ilgili tüm ümitlerini kaybedenlerden kimileri ise maalesef hayatlarına son verebiliyor; yani son basamakta bu sorun bir hayat memat sıkıntısına dönüşüyor.
Aslında şiddetin üç temel nedeni var:
- Bunlardan en kıymetlisi, devletin sıhhat hizmetlerine ayırdığı hissenin giderek küçülmesidir. Devletin sıhhat harcamalarına katkısı sistematik olarak azaltılırken, kamuda çalışan tabipler de bundan nasibini almakta; düşük fiyatlara mahkûm edilmektedir. Ortalama bir ömrü sürdürmekten uzak olan doktorlar, kamudan istifa ederek özel kesimde gelecek aramaktadır. Devletin sıhhat kurumlarında çalışan doktor sayısı azalırken doktor başına düşen hasta sayısı artmakta ve buna bağlı olarak hizmet kalitesi düşmektedir. Bir yandan halk gitgide fakirleşirken, öte yandan özel hastanelerin tedavi fiyatları artış göstermektedir. Münasebetiyle kamu hastanelerinde başlayan yığılmalar, sistemden kaynaklanan meseleler, doktorla hastayı güya rakipmiş üzere karşı karşıya getirmektedir.
- İkinci temel neden, ülkeyi yönetenlerin yaklaşım ve söylemleridir. Yakın bir geçmişte, TBMM’de sıhhatte şiddet konusunu ele almak üzere yapılacak toplantı için kâfi sayıya ulaşılamamış olması, sorunun siyasi otoritenin öncelikleri ortasında olmadığını ne yazık ki apaçık göstermektedir. Ayrıyeten siyasi iktidarın kullandığı lisanın kabalık boyutunda sertleşmesi, toplumsal davranışların da çerçevesini çizmektedir. Kuvvetli imtihanlarla seçilmiş, büyük emeklerle yetişmiş, uzmanlaşmış, kendini mesleğine adamış onca kıymetli doktor için kullanılan “giderlerse gitsinler!”, “doktor efendi” biçimi onur kırıcı, küçümseyici telaffuzlar, bilhassa sosyo-ekonomik seviyesi düşük bölümlerin gözünde hekimliği değersizleştirmektedir. Şiddeti kışkırtan bu çeşit telaffuzlar nedeniyle, doktorlara ait toplumdaki kıymet yargıları ve davranış kalıpları da giderek yozlaşmaktadır.
Kötülük, toplumsal medya üzerinden daha kolay örgütlenmekte ve bu güçten yararlananlar tabipleri pervasızca maksat gösterebilmektedir. Mesela kimi aşı terslerinin, tabiplerin can güvenliği için değerli bir tehdit oluşturduğu günleri pandemi sürecinde daima birlikte yaşamıştık. Dünya Sıhhat Örgütü’nün onay verdiği aşıları ithal edip vatandaşlara uygulanmasını sağlayan T.C. Sıhhat Bakanlığı olmasına karşın, aşı aksileri ilgili bakanlığı değil de, aşının kıymetini hatırlatan doktorları ilaç lobilerine hizmet etmekle suçlayabilmişlerdi. - Üçüncü temel neden ise sıhhatte şiddete karşı uygulanacak cezai yaptırımların yetersizliğidir. Şiddet hareketlerine çağdaş hukuka uygun cezalar verilmemekte, hatta tam bilakis, failler cezasız bırakılarak, adeta ödüllendirilmektedir.
Bugün maddi olarak güçsüz bırakılan tabiplerin saygınlıkları kalmadığı üzere, can güvenlikleri de tehdit altındadır ve şiddet, maalesef artık mesleksel bir riske dönüşmüş durumdadır.
Sağlık sistemini yönetemeyenler, kendi başarısızlıklarını perdelemek ismine tabibi ve sıhhat işçisini halkla karşı karşıya getirmekte, gaye alınmalarına göz yummaktadır. Tabip niçin Batı ülkelerinde mesleğine devam etmek istiyor diye sorgulamak yerine, kelamda milliyetçi telaffuzlar üzerinden köpürtülen yüzeysel yaklaşımlarla sorun özünden saptırılmaktadır.
OECD üyeleri ortasında kişi başına düşen doktor sayısının en düşük olduğu ülkelerden biri olan Türkiye’de, siyasi otorite tıpkı strateji ve tavrı devam ettirdiği takdirde, toplum sıhhatini ilgilendiren bu sorun daha da derinleşecek ve taşıma su ile değirmenin döndürülemeyeceği her kesim tarafından açıkça görülecektir.