Deprem uzmanı Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, beklenen İstanbul sarsıntısına ait olarak, “Şu anda Marmara’da Kandilli ile ortak bir formda kayma ölçerle müşahedeler yapılıyor. Kırılma öncesi bir kayma ve yürüme başladığı vakit biz bunu haber alabileceğiz” dedi.
Dünyaca ünlü bilim mecmuası Science’da yayımlanan bir çalışma büyük sarsıntılardan 48 saat evvel faylarda meydana gelen anormalliklerin tespit edilebildiğini ortaya koydu. Bilim beşerlerine nazaran bu buluş tek başına sarsıntıların evvelden bilinmesini sağlamıyor, zira bu öncü kaymaların tespit edilmesi için 50 kat daha hassas ölçüm yapan aletler gerekiyor…
Haber Global’e konuşan Prof. Dr. Haluk Eyidoğan ölçümlerin hem uydulardan hem de yerdeki istasyonlardan yapıldığını belirtti. Eyidoğan bu teknolojilerin bilhassa son 5-6 yılda daha da geliştiğini kaydetti.
Prof. Dr. Eyidoğan özetle şunları kaydetti:
“Bu aygıtlardan biri GPS. Ayrıyeten INSAR ve GNSS isimli uydu aygıtları da var. Bu aygıtlarla yer yüzündeki çok ufak hareketler bile izlenebiliyor. Fayların yeryüzündeki hareketi öteden beri jeodezik tekniklerle de izlenebiliyordu. Yani 50 yıl önce de ölçebiliyorduk.
Diyelim ki Kuzey Anadolu Fayı üzerinde yılda iki ile üç santim ortasında bir hareket var. Bilindiği üzere Türkiye’nin kuzeyi doğuya kayarken güneyi batıya kayıyor. Artık biz bunu çok daha hassas bir biçimde ölçer hale geldik. Lakin buna bakıp da neresinde ne büyüklükte bir sarsıntı olacak kesin olarak bilemiyoruz.”
Kırığın yürümesi
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Ahmet Ercan şunları söyledi:
“Bu ölçümler uzun müddettir yapılıyor. Biz buna Türkiye’de ‘kırığın yürümesi’ ismini veriyoruz. Kırığın yürümesi birkaç günle bir hafta evvelden başlayabiliyor. Kırılmayla birlikte zelzele oluyor. Türkiye’de 1999 öncesinde de bu cins hareketler ölçüldü.
‘Yürüme-kayma ölçer’ aletleri var. Bunlar yere yerleştiriliyor ve daima olarak jeofizik mühendisleri buradan ölçü alıyor. Kırılma öncesi, kırılmasız kayma yerde başladığı vakit bunlar gözlemleniyor. Buna nazaran deniyor ki, burada kayma var yakında kırılma oluşabilir.
Beklenen İstanbul sarsıntısı için de şu anda Marmara’da Kandilli ile ortak bir halde kayma ölçerle müşahedeler yapılıyor. Kırılma öncesi bir kayma ve yürüme başladığı vakit biz bunu haber alabileceğiz. Sience mecmuasında yer alan çalışma küçümsenecek bir çalışma değil. Lakin her sarsıntıda kırılmasız kayma olmaz. Münasebetiyle kırılmasız kayma olan sarsıntıları evvelden varsayım etmek mümkün olabilecek.”