Türkiye’nin İsrail-Hamas çatışmasındaki arabuluculuk eforu ABD basınına da yansıdı. Politico haber sitesinde Elçin Poyrazlar imzasıyla yayınlanan tahlilde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Rusya-Ukrayna savaşı konusunda arabuluculuk gayretlerinde maksadına ulaşamadığı’, Hamas’ın İsrail’deki saldırısı sonrası başlayan çatışmalarda ‘arabulucu rolünü oynamak için bir baht daha aradığı’ tabir edildi.
‘BU NOKTADA RASTGELE BİR ARABULUCULUK ROLÜ İMKANSIZ GÖREV’
ABD ve Körfez ülkelerinin çatışmanın yayılmasını engellemek için uğraş gösterdiği hatırlatılan tahlilde, Erdoğan’ın da kendi diplomasi çalışmalarını yürüttüğü belirtildi. Erdoğan’ın bu bağlamda yaptığı açıklama ve görüşmeleri hatırlatan Politico, ‘Erdoğan’ın hummalı diplomasi faaliyetlerini ciddiye almak için sebepler olduğunu’ yazdı. Son devirde İsrail ile gelişen ilgilere ve New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) Genel Heyeti marjında gerçekleşen Erdoğan-Netanyahu görüşmesine işaret eden Politico, Erdoğan’ın da söz ettiği üzere çatışmaların ‘bir-iki hafta içinde bitmeyeceği’ müşahedesine yer verdi.
Adının açıklanmaması kuralıyla Politico’ya mevzuyla ilgili açıklamalarda bulunan üst seviye bir Türkiyeli yetkili de ‘bu noktada rastgele bir arabuluculuk rolünün imkansız misyon olduğunu’ söyledi. Yetkili, Hamas’ın saldırısının akabinde İsrail’in ‘muhtemelen rastgele bir oduna uzaklıklı yaklaşacağı’ yorumunda da bulundu.
‘SADECE İSRAİL DEĞİL ABD DE ELEŞTİRDİ’
Bölgesel analistlerin başarılı bir diplomasi önünde diğer zorluklar da gördüğünü aktaran Politico, London School of Economics’in Avrupa Enstitüsü’nden Selin Nasi’nin görüşlerine de yer verdi. Buna nazaran, Nasi, ‘Ankara’nın Hamas’a olan sempatisinin’ de bu açıdan bir zorluk olabileceğini, Erdoğan ve AK Parti’nin ‘Hamas önderlerine inançlı bir liman sunma sicilinin’ Türkiye-İsrail ortasındaki itimadı aşındırdığını belirtti. Nasi, “AKP hükümeti periyodunda, Ankara’nın son 20 yıldaki Filistin siyaseti Hamas’a yaklaştı ya da nispeten Hamas’ı El Fetih’e tercih etti; bu da yalnızca İsrail değil ABD tarafından da eleştirildi” dedi.
İsrail’in memleketler arası dayanak daveti yaptığını hatırlatan Nasi, İsrail’in ‘müttefikleri ve düşmanlarının nerede durduğunu görmek istediğini’ belirterek, “Bu açıdan, bahis, İsrail’in Türkiye’yi muteber bir müttefik olarak görüp görmediğine dayanıyor” diye konuştu.
‘İNSANİ BİLANÇO ARTTIKÇA ERDOĞAN DAHA SERT BİR ÇİZGİ İZLEYEBİLİR’
Kadir Has Üniversitesi’nden siyaset analisti Soli Özel ise İsrail ve Türkiye’nin ‘ortak çıkarları’ olduğuna işaret ederek Erdoğan ve Netanyahu’nun ‘birbirlerinden ne kadar hoşlanmadıklarını unutmuş’ üzere göründükleri yorumunu yaptı. İki ülkenin Ermenistan ile uyuşmazlıklarında Azerbaycan’ın müttefiki olduğunu söyleyen Özel, “İki ülke ortasındaki çıkarların iştiraki, Kafkaslar’daki direkt ya da dolaylı işbirliklerinin de gösterdiği üzere, şahsî hoşnutsuzluklara galebe çalıyor” diye konuştu. Özel, çatışmaların insani bilançosu arttıkça Erdoğan’ın İsrail’e karşı daha sert bir çizgide ilerleyebileceği öngörüsünde de bulundu. Özel, Türkiye’nin Hamas üzerindeki muhtemel nüfuzuna ait olarak, Hamas’ın ‘Tahran’dan gelen sinyallere daha uyumlu olacağı’ yorumunu yaptı.
AVRUPA KURULU LİDER YARDIMCISI: TÜRKİYE TARAFINI SEÇMELİ
Öte yandan, Avrupa Komitesi Lider Yardımcısı Margaritis Schinas da 12 Ekim Perşembe günü Delphi Ekonomik Forumu’nun Belçika’nın başşehri Brüksel’de düzenlediği 2’nci Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Avrupa Konferansı’nda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin ‘uluslararası jeopolitikada bir taraf seçmesi gerektiğini’ söyledi.
Kathimerini’nin haberine nazaran, Schinas, Türkiye’nin AB ve NATO ile bu iki kurumun bedelleri ile Rusya, İran, Hamas ve Hizbullah’ın yanında olmak ortasında bir karar vermesi gerektiğini belirtti. Hamas’ın silahlı kanadı Kassam Tugayları’nın 7 Ekim’deki ‘Aksa Tufanı’ akınıyla başlayan çatışmalara işaret eden Schinas, Hamas’ın saldırısını ‘İsrail devletine ve suçsuz halka yönelik şiddetli, çok cepheli bir saldırı’ olarak nitelendirerek, “İlk andan itibaren 27 AB ülkesinin hepsi İsrail’in kendini savunma hakkını tanıdı, terör saldırısını kınadı ve terör için hiçbir münasebet olamayacağını yüksek sesle lisana getirdi” diye konuştu.
‘CEVABIN NET OLMASI GEREKİYOR’
Türkiye’nin Avrupa’da istikrar ve göç ile ticaret üzere bahislerde bölge için kilit ehemmiyete sahip bir ortak olduğuna işaret eden Schinas, “Türkiye, tarihin hangi tarafında olması gerektiğini seçmeli: Bizimle, yani Avrupa Birliği (AB), NATO, kıymetlerimiz ve Batı’nın bedelle sisteminin mi yanında olacak yoksa Moskova, Tahran, Hamas ve Hizbullah’ın mı? Yanıtın net olması gerekiyor” sözlerini kullandı. (DIŞ HABERLER)