Ece Temelkuran’ın birebir isimli kitabından uyarlanan ‘Bütün Bayanların Başı Karışıktır’ isimli oyun, izleyicilerle buluşmaya devam ediyor. Deniz Işın, Seçkin Andaç Çam, Ayfer Tokatlı, Semih Varol ve Selen Uçer’in oynadığı, Orçun Ucal’ın direktörlüğünü üstlendiği oyun yeni dönemde da sahnelerde olacak.
Yönetmen Orçun Ucal’la ‘Bütün Bayanların Başı Karışıktır’ oyununu konuştuk.
Caption‘Bütün Bayanların Başı Karışıktır’ nasıl ortaya çıktı? Oyunun sahnelenme sürecine dair bize neler anlatmak istersiniz?
Yapımcı Aysa Yapım Tiyatrosu ve oyunun uyarlamasını yapan Selen Uçer, bu oyunu 2015 yılında sahnelemişti. Artık tekrar sahnelemek istiyorlardı. Selen’in oyunla ilgili revizeler yapması gerekiyordu zira oyunun kimi telaffuzlarını günümüze taşımak ve sonunu biraz daha toparlamamız gerekiyordu. Selen metni güncelledi. Onun üstünden tekrardan ele aldık, kimi düzenlemeleri masa başında ve provalarda hallettik ve son haline getirmiş olduk. Provalar epeyce zorlayıcı, yaratıcı ve fikir alışverişinin çokça yapıldığı bir süreç halinde geçti. Sonuç herkesi keyifli etti, aldığımız geri bildirimler olumlu bir biçimde devam ediyor.
‘EKİP IŞIL IŞIL PARLADI’
Oyuncuların performansları da herkesten alkış almaya devam ediyor. Bu isimlerle nasıl bir ortaya geldiniz?
Akraba düğünü üzereydik aslında, herkes birbiriyle arkadaştı. Cast belirliydi. Deniz, Ayfer’in arkadaşıydı, oradan aklıma yazmıştım, onun da teklifimizi kabul etmesiyle bir arada grup ışıl ışıl parladı. (Gülüyor)
Oyunu uyarlayan ve evvelden yöneten kişi Selen Uçer’i, oyunun şimdiki halinde sizin oyuncunuz olarak sahnede görüyoruz. Onunla çalışmak nasıldı?
Selen ile aslında bu dördüncü çalışmamız. Birbirimizin lisanını ya da yapabileceklerini biliyoruz, onun için gözünü kapatıp emanet edebiliyorsun her şeyi. Bu itimat aslında çalışırken size keyif veriyor. Selen’in prova müddeti boyunca müellif kişiliği, oyuncu kişiliği ve eski direktör kişiliği vardı. Bir şeyi değiştirdiğimizde, çabucak kişiliklerinden işine geleni çıkartıp bunun üzerinden ikna edici konuşmalar yapıyordu. Bu epey eğlenceliydi.
‘Bütün Bayanların Başı Karışıktır’, rotasını yüklü olarak bayanların kendi ortalarındaki çelişkilere, çatışmalara çeviren bir oyun. Bu da onu öteki bayan oyunlarından farklı bir yere koyuyor, ne dersiniz?
Bu coğrafyada, eril lisanın yarattığı baskının farklı istikametlerini gözlemliyoruz. Her karakter, bu baskıya nasıl maruz kaldığını ve bunun üzerlerinde nasıl bir tesir yarattığını farklı biçimlerde deneyimliyor. Bu süreçte, her bir karakter kendi savunma sistemlerini geliştiriyor ve seyirci oyun boyunca, bayanların çeşitliliğine tanıklık ederek bir karakterle empati kurma fırsatı buluyor. Bu durum, asıl farklılığın ortaya çıkmasına katkı sağlıyor.
Karakterler ortasında çelişkiler ve çatışmalar görünebilir fakat seyirci, baskının kaynağını net bir biçimde gözlemlemekte ve anlamakta: Erk lisanı. Oyun, erk lisanının tesiri altında farklı biçimlerde dönüşen karakterleri aracılığıyla bu kıymetli mevzuyu açığa çıkarıyor. Bu düşündürücü ve duygusal tecrübe, seyircileri farklı bir yerde bulunmaya teşvik ediyor ve onları derinlemesine düşünmeye yöneltiyor. Farklı bir yerde olmasını düşündüren mevzuyu bu türlü açıklayabilirim.
‘SESİMİZİ YÜKSELTMELİ VE ALIŞKANLIKLARI YIKMALIYIZ’
Oyunda pek çok tenkit noktası var. Birebir apartmanda yaşayıp birbirini tanımayan insanlara, sınıfsal çatışmalara, edebiyat dünyasına, sansürcü ve baskıcı yanıyla devlete, tacizlere, işgüzar erkeklere, medyaya… pek çok şeye. Dışarıdan bakınca ne çok şey diye düşünüyoruz lakin ülkece bunu çabucak her gün yaşıyoruz. Bu mevzuda neler söylemek istersiniz?
Zamanla alışkanlık haline gelen durumlar, adeta hayatımızın normu olmuş durumda zira içimizdeki içgüdü, hayatı bu türlü yaşamamızı özümsüyor. Lakin alışkanlığın berbat bir istikameti de var ki, artık ona teslim olarak hayatımızı biçimlendirmeye başlıyoruz. Bu durumda ise kimi şeyleri unutma eğilimine giriyoruz. Tam da bu noktada sahnelenen ‘Bütün Bayanların Başı Karışıktır’ oyunu, bizi uyarıyor ve şunu hatırlatıyor: Aslında kabullenmek yerine, durumları değiştirmek için sesimizi yükseltmeli ve alışkanlıkları yıkmalıyız.
Oyunun finali, birlikte hareket etmenin ve dayanışmanın, zorlukların üstesinden daha kolay gelmeye yardımcı olduğunu söylüyor. Bunun değerli olduğunu düşünüyorum.
.Oyunun güldürüsü de ayrıyeten bahse kıymet. Kendini balkondan atmaya çalışan bir müellif ile yandaki pencerelerden çıkıp onu durdurmaya çalışan komşu bayanlar -bir fotoğraf olarak- çok trajik görünseler de, bu oyunda işin mizahına daha çok vurgu var. Eşelenince altından acı çıkan bir güldürü daha tesirlidir diyebilir miyiz?
Aslında şu an acı dolu fotoğraflar yığınında yaşıyoruz lakin bir formda psikolojimizi yerinde tutmak, biraz rahatlamak için gülme yoluna giriyoruz. Hepimizin hayatını yansıtan bu durum, çok içten ve içimizden geliyor. Komşularımız da bu duyguyu yaşatmak için bizi güldürüyorlar zira hepsi yaşamak için gülme yolunu öğrenmişler. Oyundaki pop starımız Meltem’in dediği üzere: “Ay içim şişti, bu ne bu türlü ya!” Her birimizin içi sahiden şişti. Biraz uzattım lakin düşününce, acıtan şeylerin daha değerli olduğunu fark ediyorum. Bazen kahkahalarla gülebilsek de, o anların pahası bir öbür oluyor.
‘TİYATRO ELEŞTİRMENLERİ AZALMAYA BAŞLADI’
Günümüz tiyatrosunu nasıl buluyorsunuz? Beğeni ve tenkitlerinizi bizimle paylaşır mısınız?
Deneysel işler artık az yapılıyor, yeni oyuncular ya da fikir biçimlerini maalesef göremez olduk. Kalabalık oyunlar artık çok fazla yapılamıyor ekonomik durumlardan dolayı. Sıkıntı vakitlerden geçiyoruz, bilhassa vergi yükü arttıktan sonra nasıl bir dönem bizi bekliyor bilemiyorum. Mecbur biletlere yansıtmak zorunda kalıyoruz bu durumu. Seyircilerin elinden tiyatro alınıyor üzere geliyor.
Sektör açısından ise, eleştirmenler epey azalmaya başladı, evvelce oyunlarımıza eleştirmenler gelir yazılarını muharrir ve bizi beslerlerdi ancak artık yaptığımız işlerde maalesef beslenemiyoruz. Akademik manada tenkit yazısı okumak çok zorlaşmaya başladı. Bu durum beni epey huzursuz ediyor.
Son vakitlerde neler yapıyorsunuz? Yeni çalışmalarınız var mı?
Yapımcılığını Tiyatro Alesta’nın üstlendiği, Ali Cüneyd Kılcıoğlu’nun yazdığı “Fotoroman Kralı” isimli oyunu oynuyorum, yeni dönemde da devam edecek. Yazın orta ara turneler oluyor. Bekleriz. Önümde birkaç oyun var sahnelemek üzere bekleyen lakin iktisadın nasıl bir hal alacağını tam kestiremediğimiz için bir adedini yeni döneme hazırlamayı düşünüyoruz. Şayet umduğumuz üzere olursa yeni dönem daha hareketli olacak üzere duruyor.