Sergide, çeşitli koleksiyonlardan ödünç alınan yapıtların yanı sıra John Craxton Estate’ten sonra en fazla sayıda Craxton yapıtına sahip olan Ömer Koç Koleksiyonu’ndan 44 eser görülebiliyor. Dünyayı dolaşan stant için bu bir birinci, zira öbür ülkelerdeki stantlarda Ömer Koç Koleksiyonu’ndan yalnızca 3 eser yer alıyor. Türkiye’deki stant bu bakımdan açılan en geniş Craxton stantlarından biri olma niteliği taşıyor. Öte yandan küratör Ian Collins geçen aylarda Meşher’de çeşitlere imza atmıştı, standın bu ayki aktiflik programı için Meşher’in web sitesine bakmakta yarar var… Sergiyi Ian Collins ile konuştuk.
SAYGI DURUŞU…
- Kitabını yazan biri olarak, sizce Craxton’ı eşsiz kılan ne?
John, hem hayatta hem de sanatta maceracıydı, kahraman bir hedonistti. Londra’da, 1922 yılında doğdu, fakat çocukluğunun birinci yıllarından itibaren Ege’de yaşamak ve fotoğraf yapmak istedi. Atina’ya geldiğinde 23 yaşındaydı, sonrasında hayatını kaybettiği 87 yaşına kadar yaptığı bütün fotoğraflar, “benimsediği” vatanının görüntülerine, ışığına ve hayatına hürmet duruşu niteliğindeydi.
Bu yüzüncü yıl sergilerindeki her stant benzersizdi. John hayatı boyunca hiçbir hususta, sanat da dahil olmak üzere, resmi bir imtihanı geçemedi. İmtihanı yalnızca sevgili motosikletlerini sürmek için verdi. Nostaljik motosiklet ile birlikte John’un 60’lı yaşlarından bir fotoğrafı ve giydiği kıyafeti onun kusursuz karakterini gösteriyor. Bir Levanten hayatı yaşayan gerçek bir göçebeydi; kendine Arkadyalı sıkıntısı. Somut bir yerde olmaktansa keyifli bir zihnin içinde yaşardı.
(Ian Collins)
KARANLIKTAN AYDINLIĞA
- Sergide karanlıktan aydınlığa hakikat bir geçiş görüyoruz, Craxton’ın hayatında da bu türlü bir paralellik mi var?
Kesinlikle. Savaş vaktindeki karartmalardan güneş patlamasının renklerine ve İngiliz karanlığından Akdeniz’in aydınlığına gitti. Sanat da onu takip etti.
- Diğer ülkelerdeki stantlarda Ömer M. Koç Koleksiyonu’ndan bu kadar fazla sayıda eser var mıydı?
Ömer M. Koç Koleksiyonu’ndan üç fotoğraf çeşidin bir modülü, lakin 38 eser yalnızca İstanbul’daki standa eklendi. En büyük ve Türkiye’deki birinci standı için sağladığı bu cömertliğe teşekkür ederiz.
- Hayatı boyunca yaptığı seyahatler onu nasıl etkilemiş?
Kırk yılı aşkın bir müddettir tekrar tekrar İstanbul’a yaptığı ziyaretlerin yanı sıra, Truva’dan Efes’e kadar Ege kıyılarında dolaştı. Hiçbir vakit muhakkak sahneler çizmedi, eski ve çağdaş ortasında vakitte seyahat yapan fotoğraflarda bir yerin ruhunu – özünü – yakalamaya çalıştı. Çağdaş figürleri birebir vakitte mitolojik kahramanlardır.
‘İSTANBUL ONA İLHAM OLDU’
- Türkiye’yle nasıl bir bağı vardı?
İstanbul’a 1949’daki birinci ziyareti ona ilham olmuştu. Kadim tarihten moderniteye kadar tüm yaratıcı katmanların burada dünyanın en varlıklı kültürünü ürettiğini düşündü. Ayasofya’nın Bizans mozaiklerine hayran kaldı ve bunlar sanatında büyük bir tesir yarattı. Türk halılarını ve klasik dokumayı çok seviyordu. Meşher gösterisinin en değerli kesimi, genel olarak Ege’ye ve özel olarak Girit’e bir hürmet duruşu olarak gördüğü ve tasarladığı devasa bir duvar halısı.