İzmir’in Aliağa ilçesinde, Kyme Antik Kent sınırları içerisinde yer alan bölgede, daha önce mahkeme tarafından iptal edilen liman projesine ikinci kez onay çıktı. Daha önce sit derecesi düşürülen 4 bin yıllık antik kent böylece bir kez daha tehlike altına girdi.
BirGün’den Gökay Başcan’ın haberine göre, Nemport Liman İşletmeleri, limanın 14 bin 310 metrekare genişletmek, 90 bin 550 metrekare dolgu yapmak ve 18 bin 810 metrekare büyüklüğünde iskele yapmak için Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvurdu.
Kyme Antik Kenti sınırları içerisinde büyütülmek istenen projenin bölgeye vereceği zarardan görmezden gelen Bakanlık, çevresel etki değerlendirme (ÇED) olumlu kararı verdi. Bölge halkının itirazları üzerine açılan dava İzmir 3. İdare Mahkemesi tarafından reddedildi. Yurttaşlar kararı temyize taşırken İzmir 6. İdare Mahkemesi itirazları haklı buldu ve yeniden keşif yapılmasına karar verdi. Bilirkişi keşfinin ardından hazırlanan raporda projenin bölgeye vereceği zararlara ilişkin özetle şu tespit yer aldı:
•Proje alanının 3. derece arkeolojik sit alanı içindeki konumu ve Kyme Antik Kenti ve antik limana yakınlığının dikkate alınarak kültürel miras değerlerine olası etkisinin yeterli düzeyde değerlendirilmemiş.
•Proje alanının yakın çevresinde bulunan arkeolojik kalıntıların nasıl korunacağına dair yeterince açıklama yapılmamış.
•Projenin körfez ekosistemi ve fauna üzerinde olumsuz etkiler yaparak, hayvanların üreme alanlarının daralmasına veya kaybolmasına ve popülasyon yoğunluklarının azalmasına neden olabileceği görüldü.
•Bölgedeki dolgu, dip taraması ve iskele ayaklarının yerleştirilmesi sırasında deniz suyunun bulanmasının, bölgede yaşayan canlıların dağılımlarını olumsuz etkileyeceği, nesli tehlike altındaki türlerin varlığını tehdit edecek olduğu anlaşıldı.
Bilirkişi raporu doğrultusunda karar veren mahkeme bu kez ÇED olumlu kararının hukuka ve mevzuata uygun olmadığını belirterek iptaline karar verdi.
İptal kararına rağmen projeden vazgeçmeyen şirket sözde küçük değişiklikler yaparak yeniden başvuru yaptı. Bakanlık, bölgenin tarihine, deniz ve kara ekosistemine vereceği zararlar tespit edilen projeye ikinci kez ÇED olumlu kararı verildi.
Şirketin hazırladığı ÇED dosyasında, iptal edilen projenin davası sürerken çalışmaları sürdüğü ortaya çıktı. Dosyada;
•İskele kazık çakma ve rıhtım fore kazık işlemlerinin yüzde 100’ünün,
•İskele üst tablası yüzde 85’inin,
•Bölgenin tarama işleminin yüzde 87’sinin tamamlandığı ifade edildi.
Sit derecesi düşürüldü
2020 yılında sit derecesi 1’de üçe düşürülen Kyme Antik Kenti bölge için önemli bir miras. Kyme, Antik çağda Aiolis adı verilen ve günümüzde İzmir’den Dikiliye kadar bölgeyi kapsayan on iki Aiol kentinin başkenti. Yapılan kazılarda, Kyme’nin sikke basan ilk şehirlerden biri olduğu ortaya çıktı. 1960’larda Ankara tarafından ağır sanayi bölgesi ilan edilen Aliağa’da demir çelik, petro kimya, liman ve haddehane endüstrisinin ortasında kalan Kyme sanayileşmenin tehdidi altında bulunuyor.
BirGün’e konuşan Şehir Plancıları Odası İzmir Şube Başkanı Ahmet Tuncay Karaçoğlu, ÇED iptal kararının gereğinin yapılması gerektiğini belirtti. Karaçoğlu, “Antik kenti Nemport Limanı’nın kıyısında önemli bir yerleşim alanı. Bu yerleşim alanı arkeolojik sit bölgesi ve Aliağa kentinin gelişimi için önemli, adeta bacasız bir fabrika gibi. Bakanlık yasa dışı işlemlerle limanı daha büyütmeye çalışan liman şirketinin yanında değil bilimin ve toplumun yanında durmalıdır. Liman şirketiyle birlikte suç işlemeye ortak olmamalıdır” dedi.