Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte yaşama geçen “Bir kişinin cumhurbaşkanı seçilebilmesi için yüzde 50+1 oy alması” gerekliliği, mayıs ayında gerçekleştirilen seçimlerin ikinci tipe kalmasının akabinde iktidar cephesinde tekrar tartışılıyor. Parti içinde “yüzde 50+1’in cumhurbaşkanı seçilebilmek için yüksek bir oran olduğu” konuşuluyor.
AKP’de, Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Şurası üyesi Cemil Çiçek’in, 2021 yılındaki “Yüzde 50+1’in hem bugün hem de gelecekte külfete sebebiyet vereceğini, Türkiye’yi kaosa sürükleyeceğini söyledim, tekrar söylüyorum” kelamları anımsatılırken “Yüzde 50+1 yerine halkın oyunun çoğunluğunu alan kişinin cumhurbaşkanı seçilebilmesinin önünün açılması gerektiği” söz ediliyor.
Cumhuriyet gazetesinin haberine nazaran; AKP içinde “yüzde 50+1’in ittifakları da mecburî hale getirdiği” de dillendirilirken “Yüzde 50+1 şartı olmasaydı, seçimlerin ikinci tipine gerek kalmadan, birinci çeşitte en fazla oyu alan cumhurbaşkanı adayı seçimleri kazanırdı. Böylelikle daha fazla aday çıkabilirdi. Bu durum demokrasiyi güçlendirirdi” yorumları yapılıyor.
MHP ne diyor?
Cumhur İttifakı’nın ortağı MHP ise yüzde 50+1 için “tartışmaya kapalı“. MHP’de yüzde 50+1 şartını “cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin bel kemiği” olarak bedellendiriliyor. MHP’ye nazaran yüzde 50+1 şartı, “yönetimde istikrar, temsilde ise adaletin anahtarı.”
Halkın yarısından fazlasının cumhurbaşkanı seçtiği bir kişinin meşruiyetinin “sorgulanmaya kapalı olduğuna” dikkat çekilirken, “Yüzde 50+1 şartı, parlamentoda küçük partilerin de temsil edilmesine imkan tanıyor. Ayrıyeten yüzde 50+1 bir ülkenin başını seçmek için gerekli bir oran. Yüzde 50+1’in değişmesi halinde seçilen cumhurbaşkanının öteki odaklarca meşruiyeti tartışmaya açılmak istenebilir. Yüzde 50+1 şartı olmaksızın seçimle başa gelen bir cumhurbaşkanı için yani yürütmenin başı olan biri için yapılacak her türlü tartışma ise Türkiye’de farklı durumlar ve kaosa kapı aralayabilir” değerlendirmeleri yapılıyor.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ GEREKİYOR
Cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki yüzde 50+1 kuralının değişebilmesi için anayasa değişikliği gerekiyor. Cumhur İttifakı’nın parlamentodaki toplam sayısı anayasa değişikliğini referanduma taşımak için kâfi değil. Böylesi bir değişikliğin gerçekleşmesi için muhalefetin de dayanak vermesi gerekiyor.
Ancak muhalefet cephesinin bu türlü bir talep için “yüzde 50+1 şartının değişmesi ile ilgili güçlendirilmiş parlamenter sistemi Cumhur İttifakı’nın önüne koyabileceği” değerlendirmeleri de yapılıyor. Cumhur İttifakı’nın ise “güçlendirilmiş parlamenter sisteme” kapıları kapalı.