ANKARA – İsveç’in NATO’ya iştirak protokolünün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sevk edilmesinin akabinde sürecin nasıl ilerleyeceği ve MHP’nin halinin ne olacağı merak ediliyor.
Daha evvel yaptığı açıklamalarda İsveç’i sert bir biçimde eleştiren ve İsveç’in üyeliğine neredeyse tüm kapıları kapatan Erdoğan’ın bu atılımı muhalefetin tenkitlerini beraberinde getirirken AK Parti kümesinde ise kabul gördü.
‘İSVEÇ PROTOKOLÜNÜN GELMESİ SÜRPRİZ DEĞİL’
AK Partili kurmaylar, İsveç’in Türkiye’nin talepleri doğrultusunda terörle uğraş yasasında ve anayasasında kimi kararları değiştirdiğini ve Ankara’ya silah ambargosunu kaldırdığını hatırlatırken Erdoğan’ın İsveç protokolünü Meclis’e göndermesinin sürpriz değil beklenen bir durum olduğunu belirtti.
‘PAZARLIK KELAM KONUSU DEĞİL’
Kurmaylar, ‘Erdoğan’ın protokolü bir pazarlık sonucu Meclis’e gönderdiği, protokolün gönderilmesi karşılığında NATO üyesi ülkelerin Filistin’le ilgili bir tavır almasını istemiş olabileceği’ istikametindeki iddialarıysa yalanladı.
‘SON KELAMI MECLİS SÖYLEYECEK’
İsveç’in Türkiye’nin terörle çaba konusundaki hassasiyetini gördüğünü ve buna uygun atılımlar yaptığını tabir eden AK Partili bir kurmay, “Cumhurbaşkanımız net bir biçimde tabir etti, ‘Sizin parlamentonuz varsa bizim de parlamentomuz var’ diyerek Meclis’i işaret etti. Münasebetiyle son kelamı Meclis söyleyecektir” diye konuştu.
‘MECLİS AĞIR, 2023’DE ÇIKMASI ZOR’
Cumhurbaşkanı’nın dış siyasetin en temel prensibi olan ‘mütekabiliyet’e vurgu yaptığını belirten kurmaylar, ‘İsveç’in attığı adımların ortada olduğunu, bundan sonraki adımlarının da gözleneceğini’ tabir etti. İsveç kanadından olumsuz bir gelişme olmaması halinde protokolün Meclis’te kabulünün çok gecikmeyeceğini kaydeden kurmaylar, “Sürüncemede kalacağını, uzayacağını zannetmiyoruz. Makul bir müddette görüşülür. Lakin Meclis’in gündeminde iki kanun teklifi var. Ayrıyeten bütçe görüşmeleri başlayacak. Münasebetiyle 2023 yılına yetişmesi program gereği güç gözüküyor” değerlendirmesini yaptı.
‘MHP’DE TERS BİR DURUM OLMAZ’
İsveç’in üyeliği konusunda MHP’nin halinin ne olacağı da merak konusu. MHP’li yetkililere nazaran İsveç’in NATO üyeliğine itirazları olsa da ittifak ortaklarına ters bir konumun açığa çıkması sıkıntı.
MUHALEFETİN TAVRI NE OLACAK?
Erdoğan’ın İsveç konusundaki tavır değişikliği muhalefet kanadında tenkit sebebi oldu. ÂLÂ Partili kurmaylar “Herhangi bir iade gerçekleşmedi. Ne değişti de İsveç’in NATO üyeliğine ‘evet’ deniyor?” diye sorarken, teklif Meclis’in gündemine geldiğinde de açıklama isteyeceklerini, genel görüşme talep edebileceklerini söylediler.
NATO’da ‘açık kapı politikası’nın gerçek olacağını savunan CHP’nin de İsveç’in NATO’ya iştirakine karşı çıkmayacağı ve Meclis gündemine geldiğinde ‘evet’ oyu vermesinin yüksek ihtimal olduğu tabir edildi.
HEDEP’in tavrıysa şimdi netleşmedi. Tavrını MYK’de netleştirecek olan partinin genel heyette ‘evet’ diyebileceği kaydedildi.
Ne olmuştu?
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde İsveç ve Finlandiya NATO’ya üyelik müracaatında bulunmuş, Türkiye’nin şerhi sonucu üyelik onaylanmamıştı. İmzalanan mutabakatla iki ülke terörle çaba konusunda Türkiye’nin taleplerini karşılamayı taahhüt etmişti. Türkiye, İsveç’in “terörle mücadele” konusunda gereğince adım atmadığını tabir etmiş, İsveç’teki Kuran yakma protestoları da iki ülke ortasında tansiyona sebep olmuştu. Süreç içinde İsveç, terörle çaba konusunda yasal düzenlemeler yapmış, Türkiye’nin AB üyeliğine de takviye vereceğini açıklamıştı. Temmuz ayında düzenlenen NATO tepesinde İsveç’in iştirak protokolünü imzalayarak TBMM’ye iletme taahhüdünde bulunan Erdoğan, doruktan sonra “Meclisimiz atılan adımları takip edecek, ülkemizin çıkarları doğrultusunda en hakikat kararı verecektir” demişti.
Meclis Lideri Numan Kurtulmuş imzasıyla TBMM Dışişleri Komisyonu’na gönderilen teklifin münasebetinde, “Gelinen basamakta, Üçlü Muhtırada kayıtlı taahhütler, 10 Temmuz 2023 tarihli ortak açıklamada yer alan ögeler, İsveç’le ikili ilgilerimiz, bu ülkenin NATO’yla kapsamlı iştirak bağı ve birlikte çalışabilirliği bakımından eriştiği düzey dikkate alındığında, İsveç’in NATO ya üyeliğinin Türkiye’ninki dâhil Avrupa-Atlantik güvenliğine katkı sağlayacağı kanaatine varılmıştır. Üstteki mülahazalarla, İsveç’in Kuzey Atlantik Antlaşmasına İştirakine Ait Protokolün onaylanmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir” denildi.