Pelin Akdemir
BURSA – Resmi Gazete’nin 23 Temmuz 2023 tarihli sayısında yayımlanan karara nazaran, ilaç fiyatlarında kullanılan euro kuru yüzde 30,5 artışla 14,0387 TL’ye yükseltildi. Yapılan artırım ne ilaç firmalarını ne de eczacıları şad etti. Halk ise ilacı yüzde 30 artırımla satın alıyor. Aralık 2022’de gelen güncellemeyle birlikte ilaç fiyatlarında kullanılan euro kuru 10,75’e yükseltilmişti.
Türkiye’ye birçok ilaç yurt dışından geliyor. Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından Sıhhat Uygulama Bildirisi (SUT) ile ilaç fiyatları euro üzerinden belirleniyor. Şimdiki euro kuru 30 liralara ulaşmasına karşın ilaç fiyatlarının belirlendiği euro kuru yapılan artırımla birlikte 14,0387 TL oldu. Bunun manası, SGK firmadan ilaç alırken 14 liradan alırken aktüel euro kuru ile oluşan fiyat farkı tüketiciden karşılanıyor. Bu nedenle firmalar yurt dışından ilaç getirmek istemiyor. Bu da piyasada ilaçların neredeyse iki yıldır yıldır süren ilaç bulunamama problemine neden oluyor. Eczacılar ve dal temsilcileri, yapılan artırımın ilaç kesimindeki krizi çözmeyeceğini söylüyor.
‘ECZANELER KÜÇÜLMEYE GİDİYOR’
Bursa Yıldırım ilçesinde faaliyet gösteren Eczacı Zeynep Ünver, “Güncel euro kuru 30 lira civarında. İlaç fiyatlarımız artırımla birlikte 14 liraya çıktı. Aslında hâlâ piyasanın yarısı kadar. Bizim için olumlu bir değişim değil. Vatandaşa da olumsuz yansıyacak. Yabancı firmaların euro kuru sebebiyle ilaçları göndermemesi ilaçların bulunmasını da zorlaştırıyor” değerlendirmesinde bulunuyor.
Kış mevsiminde hastalıkların artacağını, ilacın gereksinim olduğunu söyleyen Ünver, durumun düzelmesi için ülkenin durumunun genel olarak düzelmesi gerektiği görüşünde. Ünver, eczacıların yaşadığı sorunu, “Bizim çalışan maliyetlerimiz, kiralarımız, faturalarımız bu oranda artmıyor, daha yüksek oranda artıyor. Hasebiyle eczaneler küçülmeye gidiyor. Olması gereken ilaç fiyatlarındaki euro kurunun piyasayla eş vakitli gitmesi. Halkın alım gücü de artarsa artırımlardan bu derece etkilenilmez” kelamlarıyla aktarıyor.
‘SATTIĞI ESERE ARTIRIM GELİYOR ANCAK KARLILIĞI DÜŞÜYOR’
Bursa Eczacı Odası Lideri Okan Şahin de ilaç firmalarının artırımı kâfi bulmadığını söyledi. Şahin, eczacıların yaşadıklarını şu sözlerle lisana getirdi:
“İlaç fiyat kalemlerindeki baremlerimizde güncelleme yapılmadığı için her artırım yapıldığında eczacıların kârlılığı düşüyor. Bir meslek düşünün ki sattığı esere artırım geliyor lakin kârlılığı düşüyor. Meslektaşlarımızın birçoğunun sermaye gereksinimi doğuyor. Sermayesi olmayan meslektaşlarımız nasıl yapacak? Kimi banka kredi vermiyor kimi banka yüksek faiz oranlarıyla alınması güç krediler teklif ediyor. Eczanelerin bir kısmı işçi çıkararak tahlil üretmeye çalışıyor. Bir kısmı da sahip olduğu mallarını satarak eczanesini doldurmaya çalışıyor.”
Bursa Eczacı Odası Lideri Okan ŞahinŞahin, eczacıların meselelerinin bakanlık takviyesiyle tahlile ulaşabileceğini söylerken, “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı (KOSGEB) yahut İşkur üzere kuruluşların takviyeleri ile işçi istihdamı sağlanabilir. İlaç fiyat kararnamesindeki baremler düzenlenmeli ve eczacı karlılık oranları artırılmalı. İlaç firmaları ile devletin ortasındaki uyuşmazlıklar giderilerek vatandaşa eksiksiz ilaç sunulması sağlanmalı” tabirlerini kullandı.
‘EURO KURU NEDENİYLE YENİ KUŞAK İLAÇLAR ÜLKEMİZE GETİRİLMİYOR’
Bakanlık ve ilaç firmaları ortasındaki uyuşmazlıklar nedeniyle eczacı ile hastanın karşı karşıya kaldığını belirten Şahin, piyasada bulunamayan ilaçlarla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“Kasım ayında 3 ilaçtan biri yoktu. Artırımdan evvel yüzde 25’lerde ilaç yokluk oranı mevcuttu, neredeyse 4 ilaçtan biri. Kesim temsilcileri, bu artırımla birlikte ilaç yokluk oranının yüzde 15’lere gerileyeceğini düşünüyor. Lakin kesimin kabul ettiği ilaç yokluğu yüzde 5’ler. İlaç yokluğu devam eder. İthal firmaların tutumları birtakım ilaçları ülkemize getirmekten imtina edecekleri tarafında. İlaç firmaları yeni kuşak ilaçlarını ülkemize getirmiyorlar. Örneğin, ayda yahut haftada bir sefer kâfi olacak yeni jenerasyon insülin ilacını Türkiye’ye getirmiyor. Ruhsat başvurusu dahi yapmıyor. Türkiye’deki euro kurunu kâfi bulmadıkları için getirmiyorlar.”
‘FİYATLAR GERÇEK EURO KURUNA NAZARAN GÜNCELLENMEDİKÇE SORUN DEVAM EDER’
Sağlık ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası Bursa Şube Lideri İrfan Açık, yapılan artırımın ilaç krizini çözmeyeceğini belirterek, Sıhhat Bakanlığı’nın SUT fiyatlarının gerçek euro kuruna nazaran güncellemesi gerektiğini söyledi. Fiyatlar güncellenmediği için firmaların ilaç vermediklerini tabir eden Açık, şöyle konuştu:
“Birkaç yıldır yaşanan sorun kurun yükselmesiyle birlikte tepe yaptı. Sıhhat Bakanlığı kurun düşmesini bekliyor. Artık bunun olmayacağını biliyoruz. Döviz kuruna bağlı SUT fiyatları güncellenmediği vakit buradan kaynaklanan problemler vatandaşa fatura ediliyor. Parası olan vatandaş da ilacı bulamadığı vakit yurt dışında, karaborsada temin etme yoluna gidiyor. Parası olmayanlar için Sıhhat Bakanlığı açık açık ölün diyor.”
Sıhhat ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası Bursa Şube Lideri İrfan AçıkAçık, yaşanan sorunun yalnızca ilaç değil tıbbi gereçlerin bulunmasında da devam ettiğini söyledi. Açık, “Sosyal Güvenlik Kurumu, ‘ben ödeme yapmam’ diyor, firma da ‘ben de ilacı vermem’ diyor. Yalnızca ilaç değil, tıbbi gereçlerde de birebir sorun yaşanıyor. Zira hepsi ithal malzeme” değerlendirmesinde bulundu.