Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İsrail ve Filistin için Türkiye’nin iki önerisi olduğundan bahsetti, bunlardan birinin iki devletli tahlil, oburunun de garantörlük olduğunu söyledi. Memleketler arası toplumun iki devletli tahlile İsrail’i zorlayacak bir tutum içerisinde olması gerektiğini söyleyen Fidan, “Özellikle Filistin tarafına garantör olacak ülkelerin bölgeden olması gerektiğini telkin ediyoruz. Buna Türkiye de dahil. İsrail için de öteki ülkeler garantör olsunlar. Her iki tarafında mutabık kalacağı bir antlaşmaya varıldıktan sonra, bunun gereklerinin yerine getirilmesi konusunda garantör ülkeler sorumluluk üstlensin” diye konuştu.
Bakan Fidan, kimi gazetelerin Ankara temsilcileriyle bir ortaya geldi ve gündeme ait şu açıklamalarda bulundu. “7 Ekim’de yaşananlar başta İsrail olmak üzere herkes için sürpriz oldu” diyen Bakan Fidan, Filistin ile İsrail topraklarında süren çatışmayı, “Biz 7 Ekim’de ve müteakip süreçte, sivilleri maksat alan hiçbir aksiyonu olağan ki tasvip ediyoruz. Tam bilakis sivillerin amaç alınmasını kınıyoruz. Gerek Cumhurbaşkanımız gerek biz bunu her platformda söyledik. Bunu ilgili muhataplarla yaptığımız görüşmelerde de daima gündemde tutuyoruz” sözlerini kullandı.
“Biz rastgele bir sınıflandırmaya gitmeden, sivillerin amaç alınmaması gerektiğini vurguluyoruz. Batılılar Hamas’ı terör örgütü olarak tanımladığı için Hamas’ın her türlü faaliyetini terör çerçevesinde değerlendiriyorlar. Biz ise hiçbir bölümün sivilleri maksat almaması gerektiğini söylüyoruz. Bunu gerçek bulmuyoruz” diyen Fidan, şöyle devam etti:
“İsrail geçmişte de yaptığı üzere, misilleme yaparken yeniden hiçbir ayrım gözetmedi. İsrail operasyonlara başladığında biz, gerek Amerikalılara, gerek İsraillilere, gerek öbür taraflara siviller yönelik tutumdan önemli telaş duyduğumuzu belirttik. Ağır bir biçimde temaslarımızı sürdürüyoruz.”
“Sivillere yönelik atakların durması, Gazze’ye insani yardımın girmesine yönelik çalışmalarımız var”
“Esas itibariyle iki ana kulvar üzerinde çalışmalarını sürdürdüklerini” belirten Bakan, şunları kaydetti:
“Birincisi, 7 Ekim’den sonra İsrail’in misillemesiyle başlayan çatışmalarda, tarafları sivillerin daha fazla ziyan görmesini önleyecek tutumlar almaya davet ediyoruz. İsrail’in Gazze’yi şu ana kadar gibisi görülmemiş halde bombalıyor olması, ağır sivil vefatlarına yol açması, elektriği, suyu, yakıtı kesip orayı adeta bir yokluğa, açlığa mahkûm etmesi kabul edilemez. Ayrıyeten sivil nüfusu korkutarak bulundukları yerlerden, bilhassa Gazze’nin kuzeyinden güneyine hakikat hareket ettirmesi de kabul etmediğimiz bir şeydir. Hasebiyle sivillere yönelik atakların durması, Gazze’ye insani yardımın girmesi ve sivillerin mümkün olduğunca az etkilenmesine yönelik muhataplarımızla neler yapabiliriz, onun çalışmaları var.
İkinci kulvarda da yani bu sarmal durduktan sonra, bunun yaygınlaşmaması için ne yapmamız lazım ve bu kriz aslında kalıcı bir barış için fırsata dönüştürülebilir mi? Bunun arayışları içerisindeyiz, bu fikri daima muhataplarımıza aktarıyoruz.
“Amerikalılar da ‘iki devletli tahlil istiyoruz’ diyor”
Sistem içerisinde birtakım görüşleri de, tedavüle sokmaya başladık. Bilhassa daima şunu söylüyoruz: İsrail bugüne kadar iki devletli tahlil sürecini askıya aldı. Filistinlilerle değil, öbür Arap ülkeleriyle barış yapmayı kendisine temel meşguliyet edindi. Zira onların perspektifinde sivil Filistin devleti yok. Neden yok? Daha evvel İsrail, Araplar ve bölgedeki öbür ülkeler tarafından kabul edilmek üzere bir problemle karşı karşıyaydı. Varlığı kabul edilince, bu sefer oburunu kabul etmemek daha kolay hale geldi. Bunu Amerikalılarla yaptığım görüşmede de gündeme getirdim, onlar da, ‘Biz de iki devletli tahlil istiyoruz’ diyorlar. İsrail, tenkitlere aldırmadan kendi siyasetlerini ilerletmeye alışkın bir ülke. Sonuçta hiçbir yaptırım yok. Yalnızca tartışmaların olduğu bir taban var.
İki devletli tahlile İsrail’i zorlayacak bir hal içerisinde olması gerekiyor memleketler arası toplumun. Bölgedeki ülkeler, Arap Ligin, İslam İşbirliği Ülkeleri Teşkilatı buna kıymet vermeli. Bu husustaki görüşlerimizi biz taraflarla paylaşıyoruz.
“Filistin tarafına garantör olacak ülkelerin bölgeden olması gerektiğini telkin ediyoruz, Türkiye de dahil”
Hatta daha da ileri giderek, bilhassa Filistin tarafına garantör olacak ülkelerin bölgeden olması gerektiğini telkin ediyoruz. Buna Türkiye de dahil. İsrail için de diğer ülkeler garantör olsunlar. Her iki tarafında mutabık kalacağı bir antlaşmaya varıldıktan sonra, bunun gereklerinin yerine getirilmesi konusunda garantör ülkeler sorumluluk üstlensin.
Garantörlük keyfiyetini açıkçası tartışmaya açmadık, lakin ana fikir olarak şu anda ortaya koyuyoruz konuştuğumuz taraflara. Yani bunu işte çok dar bir halkada konuşuyoruz. İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısında da ben bunu daha geniş bir halkada dillendireceğim. Yani bu bir tekliftir, daha âlâ teklifleri olan varsa onları da biz tabi ki kıymetlendiririz. Lakin değerli olan bu krizi vesile bilerek iki devletli tahlili hayata geçirme yolunda adım atmaktır. Garantörlük olarak biz ana fikri ortaya koyuyoruz, asıl sistematiğini ayrıyeten sistematiğin ayrıyeten tartışılması gerektiğini söylüyoruz.
“İsrail bölgede kalıcı barış istiyorsa Filistinlilerin bir devleti olmalı”
İsrail bölgede kalıcı barış istiyorsa, kendisinin de güvenliğini istiyorsa Filistinlilerin bir devleti olmalı. Hem Filistinliler hem de öbür devletler buna razı olacaklar. Fakat bu tıp kompozisyonla kalıcı bir barış ortaya çıkar. Aksi taktirde Amerika ve Batı’nın askeri takviyesiyle, siyasi takviyesiyle belli bir ölçü caydırıcılık olur, güvenlik sıkıntısını yalnızca ötelersiniz, biraz bastırırsınız. Lakin barış garanti alınmadıkça, hiçbir vakit için bölgedeki İsrail devleti ve halkı kendisini emniyette hissedemez.
Kendisini daima emniyete alma ismine daima diğerlerine zulümetme, şiddet uygulama gereksinimi hissedecek. Bu sarmal zaten daima dönecek. Bölgeye kalıcı barışı getirmektir. Çıkış noktamız şu: Bu hususun sorumluluğunu, bölge ülkeleri üstlenmeli. Yani şayet Filistinliler içerisinde bu muahedenin hilafına davranacak olanlar varsa, bu ülkeler hal koymalı. Yani aksisi de öteki taraf için de olmalı. Bu perspektif geliştirilebilir.”
Yazının tamamını okumak için .
TIKLAYIN – Hamas-İsrail savaşında gün gün, dakika dakika tüm gelişmeler