Fehmi koru*
Cumhuriyet’in şimdi genç sayıldığı bir vakit diliminde doğdum; bir manada bugün 100. yılını kutladığımız Cumhuriyet’in son üç çeyreğinin şahidiyim.
Her devlette olduğu üzere, Türkiye Cumhuriyeti’nin hayatı da düz bir çizgiye sahip değil.
Atatürk’ün sıhhatinde çok partiye geçişin iki defa denenmesi, denemelerin muvaffakiyete ulaşamamasına karşın amaçlananın demokratik bir sistem olduğunu düşündürüyor.
Biraz gecikmeli de olsa, Cumhuriyet’in birinci çeyreğinin sonunda, çok partili demokratik sisteme de geçildi.
Çok-partili devrin başladığı yılda doğdum.
Demokrasimizin birkaç kere darbelerle önünün kesilmesi o yoldan bütünüyle vazgeçilmesini getirmedi çok şükür. Yeniden de, her askeri müdahaleden sonra yaşanan çalkantılardan herkes üzere ben de az ya da çok etkilendim.
En fazla hayıflanacak şey, kuruluşundan bu yana geçen bir asrın sonunda, Türkiye Cumhuriyeti’nin demokrasi konusunda hala kimi sıkıntılarının bulunmasıdır.
Hayatımın üçte ikisi siyaseti yakından gözleyerek ve birçok vakit da daha düzgüne hakikat yol alması için başlayan tartışmalara katkıda bulunarak geçti.
En başlarda, 1970’lerde, ülkede neler tartışılıyor ise, bugün de çabucak hemen birebir şeylerin tartışılıyor olması, beni son vakitlerde daha fazla düşündürüyor.
Dünyanın gittiği istikamet her vakit bizim tercihlerimizle örtüşmüyor; dünyanın gidişine ayak uydurmak yerine, kendi yürüyüşümüzün gerçek olduğunu düşünüyoruz.
Geçmişte de bu türlü düşünüldüğü için sanayi ihtilalini yakalayamamıştık; bugün de teknoloji ihtilalinin uzağındayız.
Elbette bu Cumhuriyet’in kabahati değil; lakin dünyadan kopukluk özgüven eksikliğine yol açabiliyor ve durduk yere ‘beka sorunu’ olarak karşımıza çıkabiliyor.
Her ülkenin sıkıntıları var, ancak özendiğimiz ülkelerin hiçbirinde ‘beka’ diye isimlendirilebilecek bir sorun yaşanmıyor.
Yaş günleri kelam konusu olduğunda beşli-onlu yıllar nasıl önemseniyorsa, devletler için de 25’li, 50’li, 75’li yıllar ve bilhassa de 100. yaş kıymetli sayılabilir.
Türkiye Cumhuriyeti 100 yaşına girdi, bu bütün ülkede kutlanıyor, lakin kutlamalardan her eğilim kendi farklı cumhuriyet anlayışını kutluyor hissi almamak elde değil. Bu sebeple de, Cumhuriyet’in 100. yıldönümünü hakkını vererek kutladığımız söylenemez.
Oysa işte bütünüyle Cumhuriyet idaresine geçildikten sonra -hatta çoğunluk olarak bayağı sonra- doğmuş, halkın kendisini yönetmesini sağlayan Cumhuriyet sayesinde idareye talip olmuş beşerler siyasetle meşguller; iktidar ve muhalefet olarak…
Galiba bunun bedeli bile tam anlaşılmış değil.
Devletler sistemleri değişse bile insanlardan daha uzun ömürlüler. İnsan dediğin, bir vakit geliyor, bu dünyadan ayrılıyor; halbuki devletler ekseriyetle ‘ebed müddet’ hayatta kalıyor.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılının kutlandığı sırada, ben de onun üç çeyreğini yaşamış biri olarak hayatımı sürdürüyorum ve onun ‘ebed müddet’ süreceğine inancım tam.
Bütün dileğim, Cumhuriyet’in sağladığı tabanın, insanlara özgürlüklerini tam manasıyla yaşayabilecekleri, yarınlarına itimatla bakabilecekleri, kendilerinden sonra geleceklere de övünülebilecek huzur ve müreffeh bir ülke bırakabilecekleri bir verimli iklimi getirebilmesidir.
Cumhuriyet’in 100. yılı kutlu olsun.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.