Fehmi Koru*
Meslek hayatımın değerli bir kısmı dış siyaset üzerine okumak ve yazmakla geçti.
Yeni Evre gazetesine, her birinde bir yahut birden fazla yıl geçirdiğim Londra’dan (1977-78), Şam’dan (1979), Boston’dan (1980-82) yorumlu haberler gönderdim.
Milli Gazete’ye, genel yayın direktörü olmadan evvel (1984), Abdülkadir Özkan’ın yayın direktörü olduğu periyotta, detaylı dış siyaset yazılarıyla katkıda bulundum.
Zamanında her ay 100 binin üzerinde satışa ulaşmış bulunan ‘İslam’ mecmuasının büyük kısmını işgal eden dış siyaset sayfalarını ben hazırlardım (1985-86).
Günlük yazılarla geçirdiğim son 40 yıla yakın müddet içerisinde kaleme aldığım ne varsa, herhalde en az dörtte biri, dış siyaset konuludur.
ABD’de Harvard Üniversitesi’nde -Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nde- aldığım yüksek lisans eğitimim de direkt dış siyaset alanındadır. Massachusetts Institute of Technology üniversitesinin Memleketler arası Araştırmalar Merkezi’nde de araştırmacı olarak bulundum (1980-82).
Yarım yüzyılı aşan yazı hayatımda yolum dünya önderleriyle de kesişti; bir birçoklarıyla teğe bir tanışma, görüşme ve mülakat yapma imkanı da buldum.
Bu girişi bundan sonra yazacaklarımı biraz da benim bu arka-planımı düşünerek okumanızı sağlamak maksadıyla kayda geçiriyorum.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün, Türkiye’yi dünyanın değişik ülkelerinde temsil eden büyükelçiler önünde konuşurken doğal olarak dış politikayı ilgilendiren bahisler üzerinde durmuş. Biraz evvel göz attığım gazetelerin birçoklarında, o konuşmadan şu cümle manşete çekilmişti:
‘‘Üç kıtanın kalbinde yer alan Türkiye, hadiseleri tribünden seyredemez. Alanda ve masada güçlü olmak bizim için tercih değil mecburiyettir.’’
Hiç kuşkum yok, bu cümleyi sarf ederken, Cumhurbaşkanı Erdoğan, o cümlede yer bulan teze yürekten inanıyordur.
Sadece genel manasını da değil, Türkiye’nin -daha doğrusu kendisinin başında bulunduğu ülkeyi yöneten kadronun- hadiseleri tribünden seyretmediğini, alanda ve masada güçlü olma mecburiyetini yerine getirdiğini de düşünüyordur.
Müsaade edilirse benim bu kabule itirazım var.
Bugün Türkiye dünyadaki gelişmeleri tribünden seyrediyor ve maalesef bundan öte bir şey yapabilecek güçte de değil ülkemiz.
O cümlenin gerçeğe yakın olduğu bir periyot vardı, lakin Türkiye bugün o periyottaki pozisyonundan epey uzak.
Kanaatimin temelinde ekonomik kahırlarla boğuşan bir ülkenin istese bile dünya olaylarını etkileyecek bir güce sahip olmasının imkansızlığı yatmıyor sadece; elbette bu da değerli bir sebep lakin savın geçersizliğinin çok daha fazla sebepleri var.
‘Arap haharı’ diye bilinen, birkaç ülkede devlet liderlerinin değişmesini getiren sürecin çabucak öncesine kadar, ülkemiz, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dünkü konuşmasının o manşetlik cümlesini hak edecek bir manzara vermekteydi.
Gerçekten de ‘Arap baharı’nın esin kaynağı da Türkiye idi.
Halkı Müslüman demokratik bir ülke olarak Türkiye, bir istikametiyle Batı’nın kıymetli küresel örgütlerinden Avrupa Birliği (AB) ile tam üyelik müzakerelerini yürütürken, bölge halkları için olumsuz sonuçlar verecek savaşına -Irak- taraf olmayı 1 Mart tezkeresi -2003- ile reddettiği halde ABD ile ‘stratejik ortak’ statüsünü de koruyabiliyor, daha evvelce ‘dört tarafı düşmanlarla çevrili’ bir ülke imajı vermişken o vakte kadar geçen 10 yılda ‘komşularla sıfır sorun’ siyaseti yürütüyor ve pek çok yabancı devlet ve hükümet lideri tatilini AK Partili mukabillerinin davetiyle ülkemizde geçiriyorlardı.
Görüşüne bedel verilen bir ülkeydi Türkiye.
Devlet adamlarının küresel alanda tartısı vardı.
Arap sokaklarına da hakimdi tesiri ve o insanların devlet adamları bu sebeple Ankara’yla tıpkı frekansta bulunmaya ihtimam gösteriyorlardı.
Zaten o sayede de Türk iktisadı en verimli periyodunu yaşıyor, fert başına ulusal gelir rekor düzeye ulaştığı üzere, dünyanın 10 büyük iktisadından biri haline gelineceği hayalleri görülebiliyordu.
Devlet adamları ve üst seviye bürokratlar dünya başkanlarının rutin buluşma yerlerine konuşmacı olarak davet ediliyorlar, onlar da gittikleri her yerde merak edilen kendi muvaffakiyet kıssalarını anlatıyorlardı.
Şimdi oluyor mu bu saydıklarım?
Hayır, olmuyor.
F-35’in iştirakinden itilen ve çok daha evvelce kendi ülkemizde üretimi yapılmış F-16’ların modernizasyonuna bile aykırı bakılan bir ülkeyiz. Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Suriye ile gel-gitlerimiz ortada. AB üyeliği hayali yok oldu; üstelik Türkiye kurucularından olduğu Avrupa Konseyi’nde dertler yaşıyor. Filistin davası konuşulamıyor bile; biz İsrail ile ilgileri bir dargın bir barışık yürütürken, Körfez ülkeleri Kudüs’ü nihayet başşehir ilan etmiş İsrail ile ‘İbrahim Mutabakatı’nda saf tuttular.
Rusya var ya!
Var mı sahiden? Yoksa Putin’in çizgisinde olunca ilgi gören, biraz farklı davranınca güzel bakılmayan bir halde miyiz?
Dünyanın dört bir tarafından gelmiş ülkemiz büyükelçilerinin yüzlerini, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından ‘‘Üç kıtanın kalbinde yer alan Türkiye, hadiseleri tribünden seyredemez. Alanda ve masada güçlü olmak bizim için tercih değil mecburiyettir’’ cümlesini işittiklerinde görmek isterdim doğrusu.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.