Yazın kavurucu sıcağından kendimizi sakınmak için türlü yollar ararken iklim krizine meydan okuyan bir eğitim yerleşkesine davet ediyorum sizi. Dikkat; odalarımızda klima yoktur.
Bodrum kalabalığı, alt yapı sıkıntıları, pahalılığı, plajları, gece cümbüşleri, konserleri ile namını uzun yıllar sürdürecek. Ben size tanınan yer tavsiyesi olarak Gümüşlük Akademisi Vakfı’ndan bahsedeceğim. Zira biliyorum ki eğlenmek istediğimizde başımızı nereye çevirsek ışıltılı ilanlar bize gel gel yapıyor. Ben farklı bir vahaya davet ediyorum sizi.
Edebiyat müellifi Latife Tekin 90ların sonunda bir hayalini yaşama geçiriyor ve Bodrum Gümüşlük’te ‘‘Edebiyat Evi’’ projesi başlatıyor. Daha sonra bu hayal büyüyor, her şeyini bağışlarla tamamlayan, kendini vakıf haline dönüştüren ve yıllardır aralıksız olarak çok sayıda programa mesken sahipliği yapan bir akademiye dönüşüyor.
Resmi olarak 7 Temmuz 1996 da faaliyetlerine başlayan ve tam ismi Gümüşlük Akademisi Sanat, Kültür, Ekoloji ve Bilimsel Araştırmalar Merkezi Vakfı olan kuruluşun, 14 dönümlük arazi içindeki yapılaşması tabiatla uyumlu. Gümüşlük’e bakan bir yamaçta şurası. ‘‘Bahçe’’ de olmak, orada üretmek Ege bölgesinin kadim uygarlıklarının fikir okullarından ilham alıyor. Mirasçısı olduğu kültürlere sırtını dayayan bir fikir. O sebeple aslına tüm akademi kocaman bir bahçe. Bu kompleks içinde nilüferleri, balıkları olan küçük bir gölet, etrafında tahta masalar, amfi tiyatro, kütüphane, toplantı salonları ve 15 odalı konaklama ile çokça çadır kurmaya uygun alanla metaforik bir vaha. Konaklama ünitelerini ahşap, eğitim yapılarını beton kullanarak inşa etmişler.
Benim radarıma yıllar evvel edebiyat çalışmaları nedeniyle takılan Gümüşlük Akademi bu yıl birinci kere küçük bir tiyatro şenliğine de mesken sahipliği yaptı. Diyeceksiniz ki sen de her şey olup bitince yazıyorsun. Nasıl izleyeceğiz? Seyirci de okuyucu da uyanık olup, araştıracak yaşadığı kentte yahut gittiği yerde kültür sanat hareketlerinin izini sürecek. Her şey hazır önünüze sunulursa değeri azalır. Küçük şenlik dememin sebebi ise tek kişilik 5 farklı oyun ile akademi aslında bu yaz nabız yokladı üzere. Sanırım bundan sonra her yıl bu şenlik büyüyerek devam edecek. 15-18 Haziran tarihleri ortasında Fotoroman Hükümdarı, On İkinci Mesken, Hatırlarsanız Mahremiyet Demiştik, Sevgili Arsız Vefat Dirmit, N’olcak Bu Yusuf Umut’un Hali oyunları sahne aldı. Oyunlara ilgi epey yüksekti ve takımlarla söyleşi fırsatının olması seyirci için şenliğin ayrıcalığı oldu. Daima bahsettiğim üzere tek kişilik oyunlar turne yapabilme kolaylığı ile aslında her yerde seyirciyle buluşabiliyor. Pandemiden başlayarak sonrasında artan ekonomik zorluklarla özel tiyatroların ayakta kalabilmesi mucize üzere bir şey. Direktöründen, oyuncusuna ve seyircisine hepimizin özlediği kalabalık oyunları hem yerinde hem turnelerde görebilmek umuduyla diyorum.
Gümüşlük Akademisi kuruluşundaki maksatlarını her yıl daha da genişleterek gerçekleştiriyor; sanatın, ideolojinin ve bilimin tabiat ile buluştuğu bir fikir çiftliği olmak. Akademi sertifika dağıtan bir okul olmak yerine, ülkenin ve dünyanın geleceğine taraf verecek tahliller üreten, gelecekte de yeryüzünün yaşanır kalabilmesi için çaba veren değişik disiplinlerin bir ortaya geldiği bağımsız bir ekol olmayı amaçlamış ve bu yolda ödün vermeden ilerliyor.
Felsefe, tarih, antropoloji, edebiyat, sinema, şiir, sosyoloji kamplarının yükte olduğu, akademik düzeyde çıtası çok yüksek çalışmaların yürütüldüğü ve üniversite, yüksek lisans, doktora seviyesinde genç insanların iştirakçi olduğu, Türkiye ismine umudun hiç bitmeyeceği hissini veren şahane bir ortam. Mesela bu hususta geç kalmış sayılmam https://www.gumuslukakademisi.org/ sitesini ziyaret ederseniz tahminen size uyan bir kamp bulabilirsiniz.
Gelelim bu komplekste tanıştığım pırıl pırıl başka insanlara ve onların derneğine. Göçebe Niyet Derneği’ni (GDD) duyanınız var mı? Efsane sıcak Temmuz günlerinde gerçekleşen Edebiyat Kampı’nda Türkiye’nin kıymetli müelliflerinden Sema Kaygusuz’un ‘‘Yazarın Tereddüttü’’
Aslına orada uzun uzun sohbet ettik lakin not tutmadığım ve onların da bana kopya vermesi üzerine 1 yıl evvel Gazete Duvar müellifi Akanda Taştekin’in Göçebe Fikir Derneği Üyesi İrem Sumru Müftüoğlu ile yaptığı röportajdan aktaracağım bir iki paragraf var:
‘‘Göçebe Fikir Derneği, üniversitenin içinde bulunduğu kriz ortamında, akademik özgürlüğün ve üniversite özerkliğinin gün geçtikçe azaldığı bu süreçte, alternatif bir akademik bilgi üretimi ve paylaşım alanı yaratmak için kuruldu. Sansürcü, hiyerarşik ve ayrımcı kurumların içerisinde kendisini söz etme imkânı bulamayanların yalnızca merak saikiyle hareket edebileceği, toplumsal bilimler üzerine çalışabileceği ve yaratıcı bağlantılar geliştirebileceği bir kültürü yaşatmaya ve yaygınlaştırmaya çalışıyoruz. İdeoloji, sosyoloji, siyaset, edebiyat, sinema ve cinsiyet çalışmaları üzere farklı disiplinlerde eleştirel kanıyı öne çıkarıp özgür tartışma ortamı oluşturarak üniversitelerde bulamadığımız özgür bir toplumun kıymetlerinin ve etik unsurlarının peşinden gidiyoruz. Her gün tanıklık ettiğimiz sonlu ve gerilimli şartlar, üniversitelerdeki akademik kıymetlerin çölleşmesini hızlandırıyor. Öncelikle, “hoca-öğrenci” ayrımı etrafında şekillenen güç bağlantıları ve cinsiyetçiliğe karşı net duruşumuzu etkinliklerimizde güç gözetmeyen paylaşım ortamları oluşturarak, alanında uzman eğitmenlerin yanı sıra yeni seslere de yer vererek ve farklı görülen kimlikleri kutlayarak gösteriyoruz. Derslerin ve tartışmaların rastgele bir baskıya ve oto-sansüre uğramadan tabir özgürlüğünün tahrip edilmediği farklı metotlarla gerçekleşmesini sağlıyoruz. Akademinin üniversitelere yahut toplumdan yüzünü çevirmiş dersliklere kısıtlanamayacağını vurgulayarak iştirakçi ve gönüllülerin özveriyle katkıda bulunduğu hayat üslupları inşa ediyoruz.’’ Şahane değil mi?
Eğitimci olarak kamplara davet edilen hocalar çoğunlukla sansüre, baskıya, ayrımcılığa uğrayan akademisyenler. Kaliteli eğitime ulaşma bahtları giderek azalan, araştırmalara verilen ehemmiyetin ve ödeneklerin azalması ile yurtdışı alternatiflerini kıymetlendiren bu zihni hudut bireylere öğrenme, tartışma ve gelişme talihi tanıyor bu kamplar. Derneğin amaçladığı şeylerden biri de farklı sebeplerle üniversitelerden, öğrencilerinden uzaklaştırılan akademisyenlerin, bu işi öğrenmeye istekli, kaliteli ve tahminen de yıl uzunluğu ders verebileceği öğrenci sayısından daha fazlasına ulaşabilme bahtı sunması. Adeta öcü husus olana toplumsal cinsiyet ve eleştirel fikir üzere mevzularda dersler çok değerli başlıklardan bir oburu. Kadın+ akademisyenlere yer vererek de kemikleşmiş, hâkim eril çokluğu aşmak için eşitlik gözettiklerini söylüyorlar.
Kamplar İzmir Sevimlice ve Bodrum Gümüşlük’te yürütülüyor. https://gocebedusunce.org/ adresinden tüm kamplar, atölyeler ve iştirak şartları ile ilgili ayrıntıları almanız mümkün. Hatta geçmiş kampların derslerinden kimilerinin kayıtlarına YouTube üzerinden ulaşıp izleyebilirsiniz de. Derneğin gönüllüleri kamp müddetince işleri ortaklaşa yapıyorlar. Kamp iştiraklerinde sayıyı yarı yarıya tuttukları gönüllüler eğitimlere katılabiliyorlar lakin kamp müddetince ortaya çıkan mıntıka paklığı, bulaşık, yemek dağıtımı üzere işleri imece tarzı birlikte hallediyorlar. Yani gönüllüler bu yeni ömür pratiğinin sürdürülebilir kılınmasında birlikte çalışıyorlar. Konaklamanın hudutlu olmasından ötürü fazla sayıdaki iştirakçi kendi kurdukları çadırlarında kalabiliyorlar. Avrupa Birliği projelerine başvuran takım şayet becerebilirlerse yaz kamplarına kabul ettikleri burslu öğrenci sayısını arttıracaklar.
Sevgili okurlarımızla bahse ait bir farkındalık yaratmak en büyük dileğim. Türkiye’nin bize her gün gösterilen ve kabul ettirilmeye çalışılan geri kalmışlıkla ilgili umut kırıcı manzaralarından apayrı, şahane hazineleri var. Umudumuzu ayakta tutan emsal oluşumlar, bu toprakların altındaki katman katman medeniyetlerin genetik mirası. Gençlere güvenmekten asla geri durmamız gerektiğini bana hatırlatan Gümüşlük Akademi Vakfı ve Göçebe Fikir Derneği üye ve iştirakçilerine çok teşekkür ediyorum.