Aşırı sıcakların çeşitli sıhhat sorunlarını de beraberinde getirdiğine dikkat çeken Dr. Rengin Yiğit, sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak beden ısısının arttığı tabir etti.
Normalde terleme ile beden ısısısın istikrarda tutulmaya çalışıldığını kaydeden Dr. Yiğit, “Ancak çok sıcaklarda yalnızca terleyerek beden ısısı istikrarda tutulamaz. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olanlarda terleme sistemi ile beden ısısının istikrarda tutulması her vakit mümkün olmayabilir. Tekrar ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle beden ısısı kâfi seviyede düşmeyebilir. Ayrıyeten şişmanlık, rastgele bir hastalığa bağlı yüksek ateş, çok sıvı kaybı (dehidratasyon), kalp hastalığı, ruh ve hudut hastalığı, alkol ve uyuşturucu unsur kullanımı ile tedavi gayeli birtakım ilaçların (tansiyon düşürücüler, idrar söktürücüler vb.) kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen öteki faktörlerdendir. Bu üzere durumlarda yükselen beden ısısı beyin ve öteki hayati organlarda hasara yol açabilir” dedi.
EN ÇOK RİSK TAŞIYAN GRUPLAR
Aşırı sıcaklardan 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar, 4 yaşından küçük çocuklar, bakıma muhtaçlığı olanlar, gebeler, açık alanda çalışanlar, çok kilolular, kronik hastalığı (şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, ruhsal hastalıklar, kronik teneffüs sistemi hastalıkları, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları) olanlar daima ilaç (özellikle tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları) kullanan bireyler, sokak çocukları ve evsizlerin etkilenen kümeler olduğu belirten Dr. Rengin Yiğit, bilhassa kronik hastalığı bulunan ve yalnız yaşayan yaşlıların en çok risk taşıyan kümeler olduğunun altını çizdi.
Aşırı sıcaklardan korunmak için 10.00-16.00 saatleri ortasında mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmaması gerektiğini belirten Dr. Yiğit, şu açıklamada bulundu:
* Dışarıda çalışması gerekenler mümkün epey güneş altında korunmasız kalmamaya, çok hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu besinler almaya dikkat etmelidirler. Açık havada geçirilen vakitlerde açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneşin ziyanlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10.00-16.00) denize girilmemeli ve güneşlenilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler güneşten hami krem kullanmalı, şapka ve gözlük üzere gerekli kollayıcı tedbirleri almalı ve uzun müddet kesintisiz güneşlenmemelidir. Ağır fizikî aktivite ve spor yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmeli, her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalıdır. Ağır fizik aktivitelerden kaçınılmalıdır. Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar, günde en az iki kere güneş yahut sıcak çarpması tarafından izlenmelidir.
* Bebekler ise bu açıdan daha sık izlenmelidir. Bebek, çocuk, engelliler ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda muhakkak bırakılmamalıdır. Araçların iç ısıları, klima olsa dahi park edildikten çok kısa müddet sonra yükselmektedir. Araç terk edilirken herkesin dışarı çıktığından emin olunmalıdır. Kapalı alanlar âlâ havalandırılmalıdır. Güneş gören pencereler perde vb. güneşliklerle gölgelendirilmelidir. Beden ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalı; bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı yahut silinmelidir.
* Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (12-14 su bardağı) sıvı tüketilmelidir. Kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, kafein içeren içecekler yerine de süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuşburnu üzere bitki çayları tercih edilmelidir. Yağlı besinlerin ve yağda kızartmaların tüketiminden kaçınılmalı; yemeklerde bitkisel sıvı yağlar kullanılmalıdır. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara, kendi suyunda yahut az suda pişirme üzere sağlıklı pişirme metotları uygulanmalıdır. Beden direncini artırmak ve bedenin kâfi ölçüde vitamin ve mineral almasını sağlamak için bol ölçüde zerzevat ve meyve tüketilmelidir. Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla ölçülerde sıvı alınmalıdır.
Yiğit kelamlarını şöyle noktaladı:
“Sıvı alımında su içmek temel olmakla bir arada, su dışı sıvı alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve suyu üzere içecekler tercih edilmelidir. Şayet tabip tarafından sıvı alımı kısıtlanmış yahut idrar söktürücü ilaç kullanılması kelam konusu ise ilgili doktora başvurmak gerekir. Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir. Kafein, alkol ve fazla ölçüde şeker içeren içecekler bedenden daha fazla sıvı kaybına yol açtığı için tüketilmemelidir. Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin, tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi basamaklarında hijyen kurallarına ihtimam gösterilmelidir.”