Seçimlerin akabinde CHP’de başlayan değişim tartışmalarına, eski Merkez İdare Heyeti (MYK) üyesi ve Aydın Milletvekili Bülent Tezcan da katıldı. Seçim kaybedildikten sonra “hiçbir şey olmamış üzere davranılamayacağını” belirten Tezcan, genel liderden başlayarak esaslı bir parti ıslahatına ihtiyaç olduğunu söyledi. Tezcan, “13 yıl genel başkanlık yaptıktan sonra, bir defa değişim öncelikle genel liderle olmalı. Genel liderle birlikte liderlik takımının değişmesi lazım. Ben de dahil” dedi.
CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, Kemal Kılıçdaroğlu’nun 2010’da genel lider seçilmesi sonrası onun en yakın kurmayları ortasında yer aldı.
Seçimlerin akabinde öteki üyelerle birlikte istifasını Kılıçdaroğlu’na sundu ve yeni MYK’da da misyon almadı.
Tezcan, seçimlerin akabinde CHP’de başlayan değişim tartışmalarına ilişkin BBC Türkçe’nin sorularını yanıtladı:
Seçimden sonra partinizde değişim tartışması başladı. Sizce de değişim artık mecburî mu?
Bir kez evvel şunu kabul edeceğiz. Bu seçimi kaybettik. Kaybettikten sonra da hiçbir şey olmamış üzere, her şey olağanmış üzere devam etmek mümkün değil. Yani başımızı kuma gömüp yürüyemeyiz.
Kayba nazaran dönüp önemli durum değerlendirmesi yapmamız lazım. Bu yalnızca durumu kurtarmak, imgeyi kurtarmak ya da parti tabanının gazını, ateşini nasıl söndürürüz diye değil. Gerçek manada bir muhasebeyi nasıl yaparız, bundan sonraki seçimi nasıl kazanırız?
Artık bu problem yalnızca 2024’teki mahallî seçim sorunu değil. Öncelikle o ancak onun daha ötesinde. Ondan sonraki seçimlerde şayet Türkiye’nin mukadderatını değiştireceksek; Türkiye’yi bu otoriter, popülist rejimin cenderesinden çıkaracaksak CHP’nin tavrını, iş yapma biçimini, siyaset yapma biçimini büsbütün değiştirmek zorundayız. Bu, kararlı ve radikal bir dönüşümü gerektiriyor.
Daha evvel de seçim kayıpları yaşandı. 13 yıl sonra birinci sefer partiden güçlü değişim sesleri yükseliyor. Seçim neden kaybedildi? Aday nedeniyle mi yoksa gereğince çalışılmadı mı?
Bu seçimde hepimiz için beklenti çok büyüktü. Seçmen için de, partili için de. Kazanacağımıza çok inanmıştık. Kazanmak için çok uğraş harcandı. Yeni usuller denendi. İttifak modeli genişletildi. Bütün bunlar inancı, umudu yükseltti. Anketler âlâ görünüyordu. Beklenti çok yüksekti. Hasebiyle kaybedince, travma da çok yüksek oldu. Bir sefer bunu tespit edelim: Bir, seçimi kaybettik. İki, kaybın travması çok büyük.
Mesele bir hatalı ya da sorumlu arayışı değil. Sorunu bulup çözmemiz gerek. Bu çerçevede hepimiz kusurlu olabiliriz. Yüzde 50 kusurlu, yüzde 50 kusursuz olabiliriz. Problem sorun nerede? Geçmişte nerede kusur yapıldı sıkıntısı orada değer taşıyor. Fakat artık gelecekle ilgili şu çok somut ve herkes bunu söylüyor: Hiçbir şey olmamış üzere yürüyemeyiz. Ve bu süreçte önümüzdeki periyotta yeni yol haritası çizmek lazım. Artık bu yol haritası yalnızca taktiksel sıkıntıları çözmeye mi odaklanacak. Yoksa parti stratejik olarak yine yapılanacak mı?
Sizin “Geçmiş üzerine konuşalım” dediğiniz şey geçmişte yapılan taktiksel yanılgılar üzerine ağırlaştırır sizi. Halbuki partinin bütünüyle yapısının konuşulması gerekiyor. Bu da esaslı değişim demek.
“Yüzde 48’i toplamak kıymetli fakat bizi iktidara taşımadı”
Peki siz nasıl bir yol öneriyorsunuz?
Örgüt, takım, program, telaffuz, tavır ve anlayış değişikliği. Artık esaslı, temelli bir değişim…Partinin gelecek kurgusunda bunlar kıymetli. Bütünüyle bu söylediğimiz değişim, parti ıslahatı…
2010 yılında Kemal Beyefendi genel lider olduğunda, buna başlamıştık. Önemli bir dönüşüm, heyecanla başladı. Ve belirli noktaya geldi. Bugün kurduğumuz ittifaklar, partinin helalleşme telaffuzundan tutun; vakit zaman eleştirilen, “Parti kendi geçmişinden, kendi kurucu ayarlarından ayrıldı” üzere çok da haklı olmayan kimi tenkitler…Hatta siyaset yapma biçiminde birtakım kusurlu siyasetlerin bile, partinin rayından çıktığı üzere anlatıldığı bir süreç yaşadık.
Bu siyaset, anayasa referandumunda, o kampanya devrinin ana kolonu haline getirdi CHP’yi. Gerisinden lokal seçimlerde bunun asıllı sonucunu aldık. En son cumhurbaşkanlığı seçimi merkezindeki ittifak, o sürecin sonucuydu ve değerlidir. Yani yüzde 48’i bir yerde toplamak kıymetlidir lakin yetmedi.
2018’deki cumhurbaşkanı adaylarının aldıkları oylara bakıyoruz, topluyoruz, 2023’te aldığımızla birebir: Yüzde 47,8. Yüzde 48’i yüzde 51’e çıkarabilmeliydik, çıkmadı. Bu periyoda kadar birçok şey yapıldı fakat bu bizi iktidar yapma noktasına taşımadı. Bu seçimlerin bize birinci göstermesi gereken şey, değişim kapasitesinin artık tıkandığı. Burada da değişim bir kapasite ikmaliyle, yani birilerini destek ederek olmaz. Yeni kapasite ikmali olmalı.
“Değişim liderlik değişimiyle başlar”
Nasıl olacak bu kapasite ikmali?
Değişimin içeriğini söyledik. Örgüt, takım, program, telaffuz, anlayış, tavır değişikliği diye. Lakin değişimin evvel bir motoru, heyecanı olması lazım. Bu moral bozukluğunu ortadan kaldıracak bir çıkışa gereksinim var. Onun için değişim evvel liderlik değişimiyle başlar. Zira büyük değişimler liderlik değişimiyle başlamıştır. Aslında 2010 yılında övdüğüm o kıymetli dönüşüm, liderlik değişimiyle başladı.
Rahmetli Deniz Bey’in davaya çok büyük katkıları oldu. Çok yeterli bir siyasetçiydi. Ancak o da tıkanmıştı. 2010 yılında Kemal Bey’in gelişi morali, motivasyonu, büyük dönüşümün altyapısını hazırladı. Heyecan olmadan dönüşüm olmaz. Hele de bu türlü büyük bir travmanın yaşandığı yerde, 13 yıl genel başkanlık yaptıktan sonra, bir defa değişim öncelikle genel liderle olmalı. Genel liderle birlikte liderlik takımının değişmesi lazım. Ben de dahil.
Yani hiç kimse bu süreç içerisindeki sorumluluğunu kenara bırakıp, “Şu değişsin ancak ben kalayım” deme hakkına sahip değil. Tekrar misyon düşerse tekrar yaparız ancak bu şuurla yaparız.
CHP’nin 1970’lerdeki değişimi, liderlik değişimiyle oldu. Bir takım hareketi başladı. Bülent Ecevit, programındaki dönüşümü genel lider olduktan sonra sağladı. Deniz Bey’den sonra, parti 2010 yılında Kemal Bey’in gelmesiyle bu kıymetli değişiklikleri sağladı. Artık artık değişim kapasitesinin sonuna geldik. Yeni kapasite ikmali için evvel yeni liderlik gereksinimi var. Onu bir defa net söylememek, etrafından dolanmak demektir.
“Kemal Bey’in devrimci liderliği muhafazakarlaşmaya başladı”
Genel Lider Kemal Kılıçdaroğlu, seçime kadar partinin başında kalma eğiliminde olduğunu tabir ediyor…
Siyaset biliminde iktidarın muhafazakarlaşması diye bir bakış vardır. Bu iktidar, yalnızca ülkedeki iktidar değil. Partilerde de iktidarlar vardır. Ve parti içindeki iktidarlar uzun müddet iktidarda kaldıkları vakit kendileri muhafazakarlaşmaya başlarlar. CHP’de de Kemal Bey’in baştaki devrimci liderliği artık muhafazakarlaşmaya başladı. İktidarın muhafazakarlaşması sürecini yaşıyoruz. Biz de o muhafazakarlaşmaya katkıda bulunduk, bir devir modülü olduk. Ve bugün hepimizin yürekle bunu görüp bu dönüşüme imkan vermemiz lazım.
Parti içi iktidarın, liderliğin, başkan takımın yerleşik alışkanlıkları vardır. Şahıslar değişmeden alışkanlıkları değiştirmek zordur. Genel liderin birinci devrinde bunu anlayabiliriz. Lakin 13 yıl sonra en kıymetli, kazanmaya bizim en yakın olduğumuz, iktidarın da zelzeleden pandemiye, ekonomik krize kadar üç değerli büyük krizi yaşadığı sürecin gerisinden yapılan seçimi kaybettik. O vakit yalnızca başkanın dışındaki önder takımının değişmesiyle olmuyor.
Bu kelamlar sorumluluğun büsbütün genel liderde olduğu manasına mı geliyor?
Hakkını teslim etmek istiyorum, bu “Kemal Beyefendi güzel bir siyasetçi değildi, yanlış yaptı, berbat yaptı” demek değil. Yeterli, gerçek şeyler yaptı. Bu süreç içerisinde bazen her şeyi gerçek yapmanıza karşın değişimin önünü açmanız gerekebilir. Zira bu, toplumla alaka sorunu. Yani siyasetçi toplumla bağlantı kurma sürecinde, topluma bildirilerini iletebilme sürecinde sorun yaşamaya başlamışsa; o vakit değişimin önünü açmak için kenarda durabilmeli. Telaffuz değerli ancak telaffuz kadar söyleyen de değerli.
Bugün toplumla alaka konusunda, söyleyenin bu süreçte sıkıntılı bir noktada olduğunu görüyoruz. Zira bu kadar sorunlu süreçten sonra telaffuzlar topluma ulaşmakta, toplumla itimat bağlantısı kurmakta ve inandırıcılıkta sorun yaratıyorsa, lakin yalnızca telaffuzları değiştirerek değil, söyleyeni de yine inşa ederek yanlışsız bir süreç yaratabiliriz.
Kemal Beyefendi inandırıcı olamadı mı diyorsunuz?
Sadece Kemal Beyefendi değil, hepimiz bir takımız. Kendimizi dışarıda tutarak söylemiyorum. Fakat Kemal Bey’i dışarıda tutarak da bu süreci yönetemeyiz. Artık o opsiyon, o kredi bitti. Değişim kapasitesi tıkandı. Kastım bu.
Önümüzde bir mahallî seçim süreci var. Tüm bu saydıklarınızın seçim öncesi yaşama geçmesi güç değil mi?
Ben üç vade sayıyorum. Kısa vadede, orta vadede, uzun vadede yapacağımız işler var. Kısa vadede yapacağımız iş, liderlik değişimi. Harikulâde Kurultay bir seçenekti, olmadı. Olağan Kurultay takvimi başladı. Burada azami 4 ayda kurultayı yapmamız lazım. Önümüzde mahallî seçimler var. Ekim sonuna kadar kurultayı tamamlayıp kısa vadede liderlik, liderlik değişimi ve seçim muhasebesini bitirmemiz lazım.
Orta vadede yapmamız gereken mahallî seçimlere hazırlık. Bu devri program, tüzük, vesaire tartışmalarıyla geçiremeyiz. 31 Mart 2024’e kadar olan süreç orta vade. Seçim hazırlığını yapıp, “Yerel seçimlerde nasıl yapacağız?”, “İttifak yapacak mıyız, yapmayacak mıyız?”, “Adaylarımız kim olacak?”. Buraya odaklanmamız lazım.
Üçüncü evre da bir sonraki Olağan Kurultay. Bizde kurultay müddeti iki yıldır. (Tüzük) “Bir yıl uzatılabilir” diyor lakin uzatmamamız lazım. Bu Olağan Kurultay bittikten sonraki iki yıllık periyotta, bir sonraki Olağan Kurultay’a kadar da uzun vadede partinin yapısal dönüşümünü suhuletle sağlamamız lazım.
Şimdi siz olması gerekeni anlattınız. Kemal Bey’in mahallî seçime kadar devam etme eğilimi var. Şayet bu karar değişmezse, bu kurultaya nasıl yansır?
Genel liderin açıklamalarından bu türlü bir eğilim olduğu seziliyor. Ben bu doğrultuda Sayın Genel Liderimizi da ikna etmemiz gerektiğini düşünüyorum. Sayın Genel Liderin anlattığım bu tarihe bakarak, 2010 yılındaki heyecana bakarak, bugün geldiğimiz noktaya bakarak, bu karara varacağına inanıyorum. Bu; dönüşümün sancısız, kararlı ve partinin bütün dinamik güçlerini deneyimiyle birlikte, buraya katkıda bulunacak formda sağlıklı yürümesine neden olur, sürece katkıda bulunur.
Böyle olmayabilir de. O vakit siyasetin doğal, demokratik yarışı vardır. O periyotta doğal demokratik yarışa ait ben bir anlayış koyuyorum. Bu anlayışı partide gerçek bulan çok sayıda arkadaşımız var. Onlar çıkarlar bu argüman doğrultusunda yola devam ederler. Bunu gerçek bulanlar bu türlü bir liderlik etrafında buluşur ve yoluna devam eder. Seçilecek kişi, kim olursa olsun pahalıdır.
Sizin işaret ettiğiniz yahut desteklediğiniz bir isim var mı ve aday olmayı düşünüyor musunuz?
Benim özel olarak işaret ettiğim biri yok. İleride vakti gelince tercihimi söylerim. Zira somut olarak çıkmış adaylar yok şu anda.
Yani biz bütün bunları anlatıp da ondan sonraki süreçte kendi adaylığımız üzerinde bir tanım yaparsak, burada samimiyet sorgulanır. Nasıl Genel Başkan’a diyorsak ki “Bunun önünü açın, dayanak verin”; yapmamız gereken şey, bu husustaki olumlu, olumsuz, gerçek, yanlış, bütün birikimimizi değişime kanalize etmek. Onun altyapısını hazırlamak. Yani onu temsil edecek partili bir figürün kolay çalışabileceği bir alana yardımcı olmak. Yapılması gereken budur.
“Dönüşümleri sağlayamazsak, İstanbul da risktedir”
Ekrem İmamoğlu’nun bayram sonrası bir çıkış yapması bekleniyor. Fakat Kemal Kılıçdaroğlu belediye liderlerinin seçildikleri beldelere hizmet etmesi gerektiğini savunuyor. Siz bu bu görüşe katılır mısınız?
Bir kez Ekrem İmamoğlu CHP’nin yalnızca bugününde değil, geleceğinde de değerli bir figür. Zira seçimi kazandı. Çalışma biçimi, başarısı, gençliği, tezi değerli.
Bizim diğer çok değerli takımlarımız da var. İsmi geçtiği için söylüyorum, Özgür Özel kıymetli bir isim. Geçmiş devir küme lider vekilliği yapan öteki arkadaşlarımız var.
Yani artık biz bütün bu kıymetli isimleri gelecek siyasetini kurgulamakta kullanabilirsek ve onların birikimlerini ortak akıl tabanında buluşturabilirsek yanlışsız yolda yürürüz. Biz onların her birine, dışarıdan elbise biçerek hakikat yolda yürüyemeyiz.
İstanbul Belediye Başkanlığı, başka belediye başkanlıklarımız…Bunlar bütün bu yenilenme sürecinde ele alınıp konuşulacak işler. Bu, “İmamoğlu mu, Kılıçdaroğlu mu” tartışması değil. İmamoğlu’nun da, “Ben kesinlikle genel lider olacağım, İstanbul Belediye Lideri olmayacağım” diye bir beyanını duymadım. Yenilenmekten bahsediyor, “Oturalım, masada bunu konuşalım. Yalnızca MYK değişimiyle bu olmaz” diyor. Artık bunu götürüp de onun adaylığı eksenine sıkıştırmak ya sıkıntıyı kavrayamamaktır ya da tartışmayı, tahlili boğup mevcut statüyü devam ettirme niyetidir. Şayet biz bu dönüşümleri sağlayamazsak İstanbul’da risktedir.
Şu sorun natürel ki: Diyelim Ekrem İmamoğlu, Genel Lider Adayı oldu ve seçildi. O vakit da İstanbul Belediye Meclisi içinden seçim yapılacak ve başkanlık AK Parti’ye geçecek. Fakat bu çözülemeyecek bir şey de değil. Bunu masaya getiririz, koyarız. Lakin yalnızca bu münasebetten yola çıkarak, değişim sıkıntısında “Bekleyelim, kurultayı lokal seçim sonuna atalım” demek, topu tacı atmaktır. Bu tahlil Ekrem İmamoğlu’na karşın de bulunmaz. O da bu tahlile katkıda bulunur, bulunmak zorundadır. İsterseniz, metodu bulursunuz.
“39 vekillik, CHP’nin taşıma kapasitesinin çok üstündeydi”
Bir de 4 partiye 39 milletvekili verilmesi tartışması var. Siz de aday belirleme sürecindeki sekizli komisyondaydınız. Buna kim karar verdi?
Genel Lider ve Oğuz Beyefendi (Kaan Salıcı) birlikte yürüttü o süreci. Alışılmış bir kez genel liderin isteği, talimatı olmadan onun (39 milletvekilliğinin) verilebilmesi mümkün değil. Genel lider vermeden onu nasıl vereceksiniz? Bizim ne sayıyı, ne sırayı belirleme imkanımız olmadı. Ne sekizli kümenin, ne parti MYK’sının…
Şimdi siz bir ili sıralamışsınız. Bütün bu sistem içerisinde düzenlemişsiniz. 8 kişi görüşünü söylemiş, genel lider görüşünü söylemiş, listeyi yapmışsınız. Yani hazır bir taslak listeyi oluşturmuşsunuz havuzda. Sekizli heyet olarak siz çalışmanızı yapmışsınız. Bir bakıyorsunuz İstanbul 1. Birinci Bölge’ye 7 kişi gelmiş dışarıdan, 6 kişi kalıyor. Zati 13 vekil çıkarıyorsunuz.
Sizin listeye koyduğunuz ve olmasını istediğiniz, örgütün de “Bulunsun” dediği isimler birden bakıyorsunuz kayıyor. Yani artık burada 39 kişi verilmesi küçümsenecek bir iş değil, gerçek da değil. Bu beşerler, değerli beşerler. Şahıslarına dönük bir şey demiyorum. Onlar da Meclis’te partileri ismine çaba edecekler. Lakin CHP listesinin taşıma kapasitesinin çok üzerinde bir yapıydı.
MHP’yle AK Parti farklı girmiş. MHP listeyi evvelce vermiş. O saatten sonra bizim ortak listeyle girmemiz için bir sebep yoktu. O vakit her parti kendi kimliğiyle girebilirdi.