İsrail-Hamas savaşı, diplomasi labirentinde her vakit ustalıkla ataklar yapmayı başaran Rusya’yı bile düşünceli bir duruma düşürdü.
İlk bakışta, savaşın Moskova açısından “mükemmel” bir vakitte çıktığı düşünülebilir. Batı’nın dikkatinin Ukrayna’dan İsrail’e çevrilmesi, Rusların ellerini ovuşturacağı bir gelişme. Ama geniş bir pencereden bakıldığında savaşın Moskova’yı huzursuz ettiği, hatta hudutlarını bozduğu bile öne sürülebilir. Değişik bir biçimde Rusya tıpkı anda İsrail, Hamas (genel olarak Filistin) ve perde gerisindeki güçlü aktör İran’la düzgün bağlar kurmayı başarabilen nadir ülkelerden. Natürel listeye, bir halde meseleye taraf olan Türkiye’yi de eklemek gerekiyor.
Ancak Rusya’nın cevap bulması gereken kritik sorular tam bu noktada ortaya çıkıyor: Nasıl bir durum almalı ki hem hiçbir tarafla bağlantıları bozulmasın hem de ortaya çıkan “arapsaçı”na dolanmadan krizi kendi lehine kullanabilsin?
ALKIŞI KAPMA ÇABASI
Rusya’nın durumu, incecik bir ipte ilerlemeye çalışan cambaza benziyor. Üstelik İsrail’in Moskova’nın bölgedeki yegâne müttefiki Suriye’yi bombalaması, işleri yeterlice karmaşıklaştırıyor.
Hamas’ın tam da Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in 71. yaş gününü kutlamaya hazırlandığı 7 Ekim sabahı başlattığı akına Moskova biraz “Hamas koksa da” dikkatli, istikrarlı ve ölçülü reaksiyon vermeye çalıştı.İki gün bekleyen Kremlin’in birinci açıklamasında İsrail’e saldıran örgüt kınanmadı lakin açık takviye de verilmedi. Açıklamadaki, “Gelişmelerden derin tasa duyuyoruz”, “Şiddetin bütün bölgeye yayılması tehlikesi var” ve “Tarafları barış masasına oturmaya çağırıyoruz” İsrail’in beklediği dayanak cümleleri değildi lakin kabul edilebilirdi. Akabinde Putin, İsrail’in eşi görülmedik acımasızlıkta bir taarruza uğradığını ve kendisini savunma hakkı bulunduğunu söyledi ancak Gazze’de kara harekâtına kesin bir lisanla karşı çıktı ve başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devleti kurulması davetinde bulundu. Savaşın asıl sorumlusunun ABD olduğunu söylemeyi ihmal etmeyen Putin, arabuluculuk yapabileceklerini cümlelerinin ortasına sıkıştırıverdi. Yani ip üstündeki cambazın riskli misyonu yalnızca karşıya geçmek değil, mümkünse bunu şatafatlı halde yapmak ve alkışı kapmak.
DİKKATLİ İLİŞKİ
Sovyetler Birliği, kuruluşunu desteklese de sonradan İsrail’le diplomatik münasebetlerini keserek Arapların yanında yer aldı.
Günümüzde ise Rusya ile İsrail ortasındaki pragmatik bağlantının yazılı olmayan kuralı birbirlerinin nasırına basmamak. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un “Hitler’de Yahudi kanı olabilir” demesi ve İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid’in “Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısını kınaması” krizleri örtüldü.
Diğer yandan, Hamas’ın Batı aykırısı telaffuzları Rusya’nın izlediği dış siyasetle uyumlu. Üstelik Hamas, çabucak hemen hiçbir Arap ülkesinin onaylamadığı Rus-Çeçen savaşları sırasında Moskova’dan yana tavır aldı.
Krizin petrol fiyatlarını arttırdığı da düşünüldüğünde Rusya açısından şimdilik işler makus gitmiyor. Lakin savaş yayılır ve Moskova bir tarafı seçmeye zorlanırsa-ki bu ABD’nin müttefiki İsrail olmaz- “cambaz” ipte asılı kalabilir.
CENK BAŞLAMIŞ