Havaların ısınmasıyla birlikte park ve bahçe üzere açık alanlarda vakit geçirme sıklığının artması, kene olaylarını da tetiklemeye başladı.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Veteriner Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Açıcı ve Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Esra Tanyel açıklamalarda bulundu.
Prof. Dr. Mustafa Açıcı, Türkiye’de Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) virüsünü en çok taşıyan kene tipinin ‘Hyalomma Marginatum’ olduğunu belirterek KKKA virüsünü taşıyan bu kenenin en fazla Kelkit Havzası ve bu havzaya yakın kentlerde görüldüğüne dikkat çekti.
“TÜRKİYE’DE EPEY FAZLA RASTLANIYOR”
Kene tiplerinin hepsinin virüs taşımadığını belirten Prof. Dr. Mustafa Açıcı, “Yumuşak kene dediğimiz küme daha çok meskenlerde bulunuyor. Tropikal ve sıcak iklim bölgelerinde yaygın olarak görülen kene çeşitlerinin bir kısmı Türkiye’de görülüyor.”
“Bazı viral enfeksiyonları taşıyan ‘Ixodıdae’ isimli kenelere, Türkiye’de hayli fazla rastlanıyor. Kenelerin hepsi virüs taşımıyor lakin yapılan araştırmalar bize gösteriyor ki ‘Ixodıdae’ denilen sert ve yumuşak kene çeşidi enfeksiyona yol açabiliyor” dedi.
KKKA HASTALIĞINA RASTLANMA SIKLIĞI DAHA FAZLA OLAN İLLER
Türkiye’de her bölgede kenenin görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Mustafa Açıcı, “Karadeniz Bölgesi’nde rutubet fazla olduğu için ‘Rhipicephalus’ denilen kene çeşidi yaygın olarak görülüyor. Sıcak ve kurak bölgelerde ise ‘Hyalomma’, ‘Dermacentor’ üzere kene tiplerine rastlıyoruz.”
“Kene çeşitleri, bölgenin rutubet durumuna nazaran değişim gösteriyor. Kimi kenelerin gelişimi için yüzde 80-90 nem yeterliyken, kimi kene tipleri için yüzde 60 kâfi oluyor.”
“Türkiye’de KKKA virüsünü en çok taşıyan kenenin ‘Hyalomma Marginatum’ isimli tipidir. Gümüşhane, Tokat, Çorum, Zonguldak, Sivas, Yozgat ve Karabük’te ‘Hyalomma Marginatum’ cinsi daha yaygın olduğundan KKKA hastalığına rastlanma sıklığı bu vilayetlerde daha fazla” diye konuştu.
“BULAŞAN VİRÜS, KENE İÇERİSİNDE ÜRÜYOR VE BU VİRÜS TABİATTA KENELERLE YAYILIYOR”
Kenelerin en etkin olduğu devrin yaz ayları olduğuna işaret eden Prof. Dr. Açıcı, “Bazı tiplerin de sonbahar-kış aylarında etkin olduğu bir dönem var. Mesela, yaptığım bir çalışmada kış mevsiminde koyunların kulaklarının içinde ‘Rhipicephalus’ kenelerinin ‘nimf’lerine (ergine benzeyen kene) bol ölçüde rastladım.”
“Keneler tabiatta başka hayvanlardan da kan emerek gelişimini devam ettiriyor ve sonrasında toprağa düşüp yumurtluyorlar. Böylece yeni kuşakları ortaya çıkıyor. Yumuşak ve kumlu topraklarda gizlenmeleri ve yumurtlamaları daha rahat olduğundan buralarda daha fazla kene bulunuyor. Hasebiyle üremeleri daha da kolaylaşıyor.”
“Bazı çeşitler ise ağaçlık alanları tercih ediyor zira çarçabuk kan emebilecekleri hayvanları bulabiliyorlar. Virüs taşımasa dahi bir kene, virüslü bir hayvanın kanını emerken enfekte olabiliyor. Bulaşan virüs, kene içerisinde ürüyor ve bu virüs tabiatta kenelerle yayılıyor” formunda konuştu.
“KENELER GÖLGE VE KOKUMUZU ALGILIYORLAR”
Doğayı seven beşerler için kenenin tehdit oluşturduğunu vurgulayan Açıcı, “Keneler gölgemizi ve yaydığımız karbondioksit kokusunu da algılayarak etkin duruma geçiyorlar. Kimisi de otların yüzey kısmında bekliyor. Kenelerin ayak ucunda yastık gibisi bir oluşum bulunuyor ve rahatça deriye nüfuz edebiliyor.”
“Bu yüzden kene üzerimizde yürürken farkında olmayabiliyoruz. Gerek çalışma esnasında gerek tabiatta epeyce tecrübem oldu. Bu türlü alanlara çıkıldığı vakit bilhassa kasık, göbek ve eklem bölgeleriyle birlikte tüm bedenimizi kesinlikle denetim etmemiz gerekiyor. Aksi takdirde istenmeyen sonuçlar doğabilir.”
“Tutunma kelam konusu ise bir pens yardımıyla çok zorlamadan yavaşça keneyi çıkarmamız gerekiyor. Kesinkes dişli bir aletle çıkarmalıyız. Şayet bir sıhhat kuruluşuna yakınsanız oraya başvurmak daha hakikat olur” sözlerini kullandı.
KKKA HASTALIĞI GENİŞ BİR BÖLGEDE GÖRÜLMEYE BAŞLADI
2002 yılından itibaren KKKA hastalığının ağır olarak görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Esra Tanyel ise, “KKKA hastalığı geniş bir bölgede görülmeye başladı. Kelkit Havzası ve etraf vilayetler dışında da kenelere rastlandı. Yaz ve bahar aylarında; ateş, halsizlik, kas ağrısı, eklem ağrısı ve kanama üzere şikayetlerle başvuran hastalarda KKKA hastalığı ihtimalini kesinlikle düşünmemiz gerekiyor.”
“Diş eti ve burun kanaması, iç kanama ve idrardan gelen kan üzere belirtiler formunda seyredebilir. Olaylarımız nisan ayında gelemeye başladı. Hastanemizde kene hadisesinden ötürü 4. hastayı yatırdık. Ekim ve kasım aylarına kadar sürecin devam edeceğini düşünüyoruz.”
“Bazı bölgelerdeki hastanelerde kan temininde önemli dertler olduğundan hastalar bize gönderiliyor. Hastanemiz, ileri tetkik ve özel tedavi gerektiren hastalıklar için yüksek teknoloji içeren eğitim ve araştırma hizmetlerinin verilebileceği altyapıya sahip üst seviye (3. Basamak) olduğu için bölgedeki ağır hastalar buraya sevk ediliyor.”