ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin’e yaptığı resmi ziyaret kapsamında mevkidaşı Çin Gang ile görüştü. Blinken, Lider Biden’ın 2021’in başında vazifeye gelmesinden bu yana Pekin’i ziyaret eden en üst seviye Amerikalı yetkili oldu.
ABD’li Bakan, iki günlük resmi ziyaret için pazar sabah saatlerinde Pekin’e ulaştı. Blinken’i havaalanında Çin’in Kuzey Amerika ve Okyanusya İlişlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Yang Tao ve ABD’nin Pekin Büyükelçisi Nicolas Burns karşıladı.
Blinken, ABD Lideri Joe Biden’ın 2021’in başında misyona gelmesinden bu yana Pekin’e gelen en üst seviye yetkili ve 5 yıl sonra Çin’i ziyaret eden birinci ABD Dışişleri Bakanı oldu. En son Donald Trump periyodunun Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 2018’de Pekin’i ziyaret etmişti.
Blinken, Pekin’e varışının akabinde Diaoyutai Devlet Konuk Konutu’nda mevkidaşı Çin Gang ile bir ortaya geldi. Bakanların heyetler ortası görüşmesi 5 buçuk saat sürdü. ABD ve Çin heyetleri görüşmenin akabinde akşam çalışma yemeğinde de bir ortaya geldi.
Tayvan problemine vurgu
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Bakan Çin Gang, görüşmede Çin-ABD alakalarının diplomatik bağların kurulmasından bu yana en berbat noktada olduğuna dikkati çekerek, bu durumun iki halkın çıkarlarına ve milletlerarası toplumun beklentilerine uygun olmadığını belirtti.
Çin’in ABD ile bağlantılarını, Devlet Lideri Şi Cinping’in ortaya koyduğu karşılıklı hürmet, barış içinde bir ortada yaşama ve kazan-kazan işbirliği unsurları çerçevesinde gördüğünü söz eden Çin Gang, bu prensiplerin ilgilerin ortak ruhu, gayesi ve kırmızı çizgisi olması gerektiğini vurguladı.
Çin Gang, ABD ile istikrarlı, öngörülebilir ve yapan münasebet kurmak istediklerini belirterek, “Umarız ABD, Çin’e dair objektif ve rasyonel bir bakışı benimser, bağların siyasi temelini korunmak ve beklenmedik münferit olayları akılcı, sakin ve profesyonel usulde ele almak için Çin ile çalışır.” dedi.
Çinli Bakan, tarafların, ABD ve Çin önderlerinin Bali’deki görüşmelerinde vardıkları anlayış birliğinin içeriğine ve ruhuna uygun olarak bağları tekrar istikrarlı bir doğrultuya sokmak için efor göstermesi gerektiğinin altını çizdi.
Çin Gang, Tayvan probleminin Çin’in en temel çıkarı, en değerli sorunu ve Çin-ABD münasebetlerindeki en besbelli risk olduğunu vurgulayarak ABD tarafını, tek Çin prensibine bağlı kalmaya, diplomatik bağlantıların temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’deki yükümlülüklerine ve “Tayvan’ın bağımsızlığını desteklememe” taahhüdüne uymaya çağırdı.
İletişim kanallarının açık tutulması
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada ise, Bakan Blinken’in görüşmede, yanlış algılama ve hesap yanlışlarının yaratacağı risklerden kaçınmak için farklı sorun alanlarında irtibat kanallarını açık tutmanın ve diplomasinin kıymetine işaret ettiği aktarıldı.
Bakan Blinken’in bağlarda dert konusu olan çok sayıda sorunun yanı sıra Çin ile çıkarların çakıştığı ulus çok problemlerde işbirliği imkanlarını lisana getirdiği belirtilen açıklamada, “Dışişleri Bakanı, ABD’nin hep Amerikan halkının çıkarları ve pahalarını savunacağı ve özgür, açık bir dünyayı ve kurallara dayalı milletlerarası nizamı savunmak için müttefikleri ve ortaklarıyla çalışacağını açıkça tabir etmiştir.” denildi.
Açıklamada Bilinken’in Çin Gang’ı diyaloğu sürdürmek üzere ziyaret için Washington’a davet ettiği kaydedildi.
Görüşmede taraflar, Çin-ABD bağlarında yol gösterici unsurlar üzerine istişareleri sürdürme, münasebetlerdeki muhakkak meseleleri ortak çalışma kümesiyle ele alma, halklar ortasında, iş ve eğitim alanında etkileşimleri teşvik etme konusunda anlaştı.
Blinken’in, yarın Çin’in en kıdemli diplomatı, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Merkezi Dış Alakalar Kurulu Ofisi Yöneticisi Vang Yi ve Devlet Lideri Şi Cinping ile görüşmeler yapması bekleniyor.
Blinken, Çin ile ABD ortasında ekonomik ve stratejik rekabetin arttığı, mevcut sıkıntıların ve tansiyonların çözülmeden devam ettiği, bağlarda karşılıklı güvensizliğin hakim olduğu bir süreçte Pekin’i ziyaret ediyor.
İki ülke ortasında Tayvan meselesinden, Güney Çin Denizi’ndeki askeri tansiyona, ekonomik ve teknolojik rekabetten insan hakları sorununa dek çok sayıda sıkıntılı alan bulunuyor.
Ziyarette tarafların sıkıntılı alanlardaki tavırlarını yinelemesi beklenirken, rastgele bir alanda tahlile yönelik tam uzlaşma sağlanabileceği öngörülmüyor. Lakin ziyaret, balon krizinin akabinde kesintiye uğrayan diplomatik irtibatın yine sağlanmasına yönelik son aylarda atılan adımların son halkası olarak değer taşıyor.
Balon krizi ve diplomasinin kopması
ABD Savunma Bakanlığı, 3 Şubat’ta Çin’e ilişkin olduğu sav edilen yüksek irtifa istihbarat balonunun ABD ana kıtası üzerinde uçuş yaptığının ve Montana eyaletinde ortalarında nükleer başlık ve uzun menzilli füze depolarının olduğu kimi hassas askeri tesislerin üzerinden geçtiğinin tespit edildiğini bildirmişti.
Çin, balonun ülkeye ilişkin sivil bir hava aracı olduğunu, meteorolojik araştırma için kullanıldığını, denetim kabiliyeti hudutlu olduğundan rüzgarlarla sürüklenerek kazara ABD hava alanına girdiğini ileri sürmüştü.
Çin’in açıklaması Washington’ı tatmin etmezken Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Çin’e yapmayı planladığı ziyareti iptal etmişti.
Balon 4 Şubat’ta, Lider Joe Biden’ın buyruğuyla Atlantik Okyanusu üzerine çıktığında, ABD kara sularında savaş uçağınca vurularak düşürülmüştü.
Pekin idaresi, “sivil insansız hava aracına güç kullanarak müdahale ettiği” gerekçesiyle ABD’yi protesto etmişti.