AKP Sözcüsü Ömer Çelik’in duyurduğuna nazaran Recep Tayyip Erdoğan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile görüşmek için “yakın zamanda” Rusya’nın beğenilen tatil beldesi Soçi’ye gidecekmiş. Kesin bir tarih belirlenmeden neden bu tıp bir açıklama yapma gereğini duydu Çelik bilinmez fakat bilinen bir şey varsa o da Erdoğan’ın Rusya karşısında “düşük profil” sergileme tavrının devam edecek oluşu. Şu Soçi ziyareti teşebbüsü bile bunun bir göstergesi.
Rusya ile Türkiye;mso-spacerun:yes’> Türkiye’nin Batılı müttefiklerini hayal kırıklığına uğratacak halde hem de.
Mayıs seçimleri sonrası
Ancak bu sıcak işbirliği yavaş yavaş yerini soğukluğa bırakmış üzere. Hatırlatalım, Erdoğan Mayıs seçimlerinden sonra yaptığı bir açıklamada, Putin’in Türkiye’yi ziyaret edeceğini söylemişti. Zira seçimler öncesi iki ülke ortasında nispeten üzücü gitmeyen alakalar yüzünden Erdoğan, seçim zaferini de kutlamak için Putin’in kendisini ziyaret edeceğiden emindi. Fakat seçimlerden sonra durum değişti. Bunda Türkiye’nin “denge politikası” sandığı tavırlarının da tesiri oldu natürel. Örneğin Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’nin Temmuz’da İstanbul’a yaptığı ziyarette Erdoğan’ın Ukrayna’nın NATO üyeliğine tam takviyesini lisana getirmesi, akabinde bir esir takası mutabakatı uyarınca savaşın sonuna kadar Türkiye’de kalması gereken Ukrayna’nın Azov Taburu kumandanlarının özgür bırakılması, akabinde Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakması üzere gelişmeler Moskova ile soğukluk yarattı.
Dolayısıyla Putin’in Erdoğan tarafından ilan edilen “beklenen“ ziyareti de gerçekleşmedi. Türkiye ilgileri bozacak bu adımları atarken Rusya biraz da bunlara reaksiyon olarak 17 Temmuz’da, geçen yıl Türkiye ile BM arabuluculuğunda imzalanan tahıl mutabakatından çekildi. Mutabakat Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden batıya inançlı bir biçimde sevkini sağlıyordu.
Türk işletmeleri de hedef
Rusya’nın bu gelişmeler karşısında tavrı giderek sertleşti. Artık Türk işletmelerini de ötürü olarak gaye almaya başladı. Rus güçleri 6 Ağustos’ta Ukrayna’nın ünlü motor üreticisi Motor Sich’i vurdu. Motor Sich, TB2 insansız hava araçları üreten Türk firması Baykar’ın kıymetli tedarikçilerden bilindiği üzere. Kısa bir müddet sonra da, 13 Ağustos‘da Rus güçleri bu kere yabancı bandıralı ancak mürettebatının Türk olduğu bilinen bir kargo gemisine Karadeniz’de milletlerarası sularda, üstelik Türkiye’ye yalnızca 50 km uzaklıkta baskın düzenledi. Farklı olan Rusya’nın baskın imajlarını tüm dünya görsün dercesine yayınlamasıydı.
Türkiye’nin sessizliği
Türkiye’nin bu baskına son derece sessiz kalması, yani “düşük profil“ sergilemesi de dikkat cazipti. Bu sessizliğin bir nedeni Rusya’nın tahıl mutabakatına geri dönmesi eforlarının sekteye uğramaması olabilir doğal. Zira muahede Türkiye için de birkaç açıdan oldukça değerli. Birincisi mümkün bir tahıl krizinde Türkiye ithalatı arttırabilir bu da iç piyasada yeni artırımlara yol açabilir. Aslında Rusya’nın muahededen çekilmesinin akabinde buğday fiyatları global seviyede yüzde 5 oranında artmıştı. Rusya’nın tahıl muahedesine dönmesi Türkiye için de güzel olacak haliyle. İkincisi, Ankara’nın BM ile arabulucuk yaparak Rusya’yı bir muahede yapmaya ikna etmesinin kazandırdığı milletlerarası takdir. Tüm komşularıyla hengameli, Rusya’ya da itimat vermeyen Türkiye’nin böylesi bir memleketler arası “takdir“e her zamankinden daha fazla gereksinimi var.
Bu nedenle Recep Tayyip Erdoğan, çeşitli münasebetler açıklayarak Türkiye’ye gelmeyen Putin’in ayağına gitmek zorunda kaldı anlaşılan. Soçi’de Rusya’yı tahıl muahedesine geri dönmeye iknaya çalışacak muhtemelen. Lakin bunun bu sefer kolay olacağını sanmam. Zira Rusya Türkiye’yi uzun vakitten beri pek “güvenilir“ bulmuyor. Ukrayna savaşı yüzünden aslında ekonomik olarak da kasvet yaşayan Rusya, şayet mutabakata tekrar dönmeye ikna olursa bıraz da bu yüzdendir.
Türkiye’nin hem Rusya ile hem de Batı’yla bağlarını istikrar siyaseti olarak isimlendirmesi gerçekçi değil. Her şeyden evvel Türkiye bir NATO üyesi. Ankara için ittifak yapmada ağır basan tarafın hangisi olduğu belirli. Yani bir siyasi ittifak olarak NATO’yu seçmiş durumda.
Gelişmelerin nasıl seyredecğini göreceğiz. Bakalım Putin ayağına kadar gelmeyi planlayan Erdoğan’ı lütfedip kabul edecek mi?
Gerçi Türkiye açısından etse bir türlü etmese bir türlü.
Ne istikrar siyaseti ancak.