Seçim devrinde iktidara yakın medya kadar muhalif basının tavrı da tartışma konusu oldu.
Evrensel müellifi Ceren Sözeri, 2 Temmuz Sivas Katliamı’nın yıldönümünde, Doğan Özgüden’in Vatansız Gazeteci isimli iki ciltten oluşan anılarından yola çıkarak kaleme aldığı yazısında, bir devrin gazetecilerinin toplumdan kopmadan gerek iktidara gerekse işverenlere karşı verdiği gayretleri hatırlattı, “‘Gazeteci taraflı olur mu, siyasi çabanın bir kesimi olması gazeteciliğine gölge düşürür mü’ tartışmaları Anglosakson bir yine keşfin konusu olurken örneğin buna 1960’larda, 70’lerde verilen çok net karşılıkları hatırlamak, siyasetçilere parmak sallamadan ancak toplumun beklentilerini gazetecilikle ortaya koyarak siyasete istikamet vermenin imkanlarını görmek ümitsizlik bulutlarını dağıtmaya yardımcı oluyor” diye yazdı.
Sözeri, 2 Temmuz 1993’te pek çok basın mensubunun Aziz Nesin’i ‘provokatör’ olarak suçlayarak “‘müesses nizam’ın buyruğunu yerine getirdiklerini” hatırlattığı yazısında Merdan Yanardağ’ın tutuklanmasına da değindi. Sözeri’nin “Devlet unutmuyor lakin biz unutuyoruz” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Bugün 2 Temmuz, hem niyet hatalısı olarak cezaevlerine atılıp azap gören, ülkesini terk etmek zorunda kalan gazetecileri, hem de 30 yıl evvel canlı yayında izlediğimiz Sivas Katliamını hatırlamak için kıymetli bir gün. Zira bu ikisi ortasında çok derin bir bağ var. 1993’te katliamın gelişi kentte dağıtılan bildirilerle duyurulmuş ve hiçbir tedbir alınmamışken devrin medyası kabahati Aziz Nesin’e yıkmıştı. Zira müesses nizam onu emrediyor, gazeteciler de buyruğu yerine getiriyordu. Size birkaç örnek:
‘Devletin vurdumduymazlığı ve aczi ‘birey’in provokatörlüğü olgusunu ortadan kaldırmaz…’ (Cengiz Çandar, Sabah)
‘Pir Sultan Abdal’ı anma’ ismi altında tahrik kıt’alarının bölgeye gelmesine müsaade veren yetkililer ile kutsal kitabımıza lisan uzatan müellif Aziz Nesin’dir…’ (Sebahattin Önkibar, ‘Politika Günlüğü’, Türkiye)
‘Komik kıssalara imza atan muharrir Aziz Nesin, bu kez izleri uzun yıllar kalacak bir trajedinin kahramanı oldu.’ (Fehmi Koru, Zaman)
‘Ama bir gün tarih yazıldığı vakit, bu katliamı gerçekleştirenler kadar, buna ruhsal taban hazırlayan beşerler da sorumlu tutulacaktır. Bu, elinde akaryakıtla otel lobisini yakan için de geçerlidir, ne yazık ki, Aziz Nesin için de…’ (Ertuğrul Özkök, Hürriyet)
‘Önce, Aziz Nesin’e ‘artık dur’ demek gerekiyor’ (Yalçın Doğan, Milliyet)
Bu müelliflerin hepsi bugün muhalif saflarda, kimi köşe müellifliğini sürdürüyor, kimi faal siyaset yapıyor. Sivas Katliamından bir yıl sonra, katliamı ‘Devlet nezaretinde katliam: 40 ölü’ manşetiyle veren Özgür Gündem’in devamı olan Özgür Ülke gazetesinin İstanbul Kadırga’daki teknik binası, Cağaloğlu’ndaki merkez ofisi ve Ankara ofisi bombalanacak.
Özgür Gündem’in bir de şöyle bir ehemmiyeti var. Geçen hafta sahibi olduğu Tele 1 kanalında, Öcalan’ın tecrit şartlarını gündeme getirdiği için ‘terör örgütü propagandası’ gerekçesiyle tutuklanan Merdan Yanardağ, 1992-1994 yılları ortasında yayımlanan Özgür Gündem gazetesinin genel yayın direktörlerinden biriydi. O devir yaşadıklarının bir kısmını bir belgeselde anlatıyor. Bahis Özgür Gündem’in dağıtım sorunu, Yanardağ’ın yanı sıra gazetenin imtiyaz sahibi Yaşar Kaya ve Veli Özdemir İçişleri Bakanı İsmet Sezgin’den randevu alıyorlar. Görüşmeye ‘tesadüfen’ İktisattan Sorumlu Devlet Bakanı Tansu Çiller de katılıyor. Yanardağ, gazetenin yasal şartlarda yayımlandığını bu nedenle dağıtılmasının engellenmemesi gerektiğini, bunun içişleri bakanının sorumluluğunda olduğunu söylüyor Sezgin’e. Bakan hususla ilgileneceğini söylüyor. Üç gün sonra müsteşar yardımcısından telefon geliyor. Mealen şöyle deniyor ‘Dağıtım problemini çözdük lakin bayiler korktukları için satmak istemiyorlar, bu nedenle gazeteyi polis konutlarına koyduk, isteyen vatandaşlar gelip oradan alabilirler’.
Merdan Yanardağ o gün trajik olarak nitelendirdiği bu siyasal gayretten farklı bir yere geçti. İktidar medyası ise herkesin bildiği bu devri yeni keşfetmiş üzere ‘Bakın Merdan Yanardağ aslında kim?’ üzere okuyucusunu aptal yerine koyan haberler yapıyor. Yanardağ’ı savunanların bir kısmı ise onu ‘teröre her daim karşı çıkmış’ bir nefer olarak savunuyor. Meğer bırakın terörü, Yanardağ’ın Öcalan’ı savunduğu da yok, itirazı iktidara, (AKP Milletvekili Galip Ensarioğlu’nun kelamlarına atfen) ‘madem Öcalan’la görüşüyorsunuz bunu neden biz bilmiyoruz’ üzere gazeteci olarak çok haklı bir soru soruyor. İçinde propagandanın p’si olmadığı halde, üstelik bir de montajlanmış bir görüntünün ispat olarak kullanılmasıyla tutuklandı. Bu elbette siyasi bir karar ve mümkündür ki Yanardağ’ın tutuklanmasıyla kalmayacak, Tele 1’e de sıçrayacak.
Buna ister post-truth deyin, ister bilgisiz halkı montajlı görüntülerle kandırıyorlar diye düşünün durumu değiştirmiyor. Gazetecinin topluma karşı sorumluluğunu ve özgürce kelamını söylemesini savunmadıkça değişen bir şey olmayacak. Değiştirmek için en az 30 yıl öncesine, Aziz Nesin’in söz özgürlüğünün savunulmadığı hatta katliamın sorumlusuymuş üzere gösterildiği günlere gitmek gerekiyor. Bugün Akit muhtemelen ’30 Yıldır bitmeyen zulüm’ başlığıyla çıkacak. 2012’de de ölenlerin yanarak değil kurşunlanarak öldürüldüğünü argüman etmişti.
Gazetecileri birebir savunmanın, dayanışmanın yanı sıra gazeteciliği savunmak gerek. Gazeteci bültene ismini koymaz, gazeteci haberine, yazısına ismini koyar ve o haber onunla özdeşleşir, onunla yaşar.” (HABER MERKEZİ)