Anayasa Mahkemesi Ulu Divan Salonu’nda, ‘Bireysel Müracaatın 11’inci Yılı Memleketler arası Konferansı’ düzenlendi. Konferansa AYM Lideri Zühtü Arslan, Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, AYM Lider Vekili Kadir Özkaya, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Lideri Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut ile AYM üyeleri katıldı.
SON 2 YILDA FERDİ MÜRACAATTA REKOR ARTIŞ
AYM Lideri Zühtü Arslan, ferdî müracaatın iş yükünde harika artış olduğunu söz etti.
Arslan, “Geride bıraktığımız 11 yıl içinde mahkemeye 555 binden fazla müracaat yapılmış, bunun 425 bin kadarı, yani yaklaşık yüzde 77’si karara bağlanmıştır. AYM önünde hala maalesef 130 bin kadar kişisel müracaat bulunmaktadır. AYM’nin önündeki müracaat neredeyse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin 46 ülkeden aldığı müracaatın 2 katı kadar. Bu kadar fazla müracaat alırken AYM ne kadar kararı sonuçlandırıyor; toplamda baktığımızda yüzde 77’sini karşılamış durumda. Son 2 yılda kişisel müracaatın iş yükünde inanılmaz artış var. Son 2 yılın yıllık ortalamasının 100 bin olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Mahkememiz geçen yıl yaklaşık 74 bin, bu yıl da şu ana kadar yaklaşık 52 bin başvuruyu karara bağlamıştır” dedi.
KİMLER AYM’YE BAŞVURDU?
Arslan, “Yaşam hakkından söz özgürlüğüne, mülkiyet hakkından din özgürlüğüne kadar ferdi müracaat kapsamındaki tüm anayasal hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğine yönelik çok sayıda müracaat yapılmıştır” dedi ve şunları ekledi:
“Gerçekten de 11 yıldır deneyime baktığımızda toplumun her kısmından bireylerin olası hak ihlalleri karşısında AYM’ye başvurdukları görülmekte. Bu müracaatlarda, haksız yere işinden edilen personelden tarlasına kamulaştırmasız el atılan çiftçiye, yazdığı yazıdan ötürü yaptırıma maruz kalan mahallî gazeteciden şova katılması nedeniyle okuldan uzaklaştırılan öğrenciye çabucak her meslek kümesinden bireyler temel haklarının ihlal edildiğinden AYM’ye başvurmuşlardır. AYM, bu ve gibisi binlerce, hatta on binlerce müracaatta hak ihlali bularak müracaatçıların mağduriyetlerini giderecek kararlar vermiştir. Mahkememiz bu kararlarda anayasal hak ve özgürlüklere ait temel unsurları ortaya koymuş ve ihlale yol açan yapısal meseleleri da tespit etmiştir.”
‘YENİ İHLALLERE KARŞI ÖNLEM HAYATİ DERECEDE ÖNEMLİ’
Arslan, ferdî müracaatta AYM’nin bir sistem kurduğuna, müracaatları filtreden geçirme ve öbür müracaatların bir halde derece mahkemeleri tarafında kara bağlanma tarafında bir sistem inşa ettiğine dikkat çekerek, “Ama unutmamamız gereken temel sorun vardır; ferdî müracaat olağan bir kanun yolu değildir. Kişisel müracaat ikincil nitelikte bir hak arama yoludur. Bu manada AYM birinci elden hak ihlali şikayetlerini inceleyen bir merci değildir. AYM, Yargıtay ve Danıştay’dan geçen her uyuşmazlığı tahlile kavuşturacak bir temyiz merci de değildir. AYM bu süreçte temel hak ve özgürlüklerin ihlali tezlerinin derece mahkemelerin karşılayamadığı durumda devreye girecek bir organdır.
İş yükünün azaltılması ve ferdî müracaatın başarısı büyük ölçüde ihlal kararlarının gereğinin tam olarak yerine getirilmesine bağlıdır. Öteki yandan, iş yükünün azaltılması ihlal kararlarının gereğinin yerine getirilmesine bağlıdır. Bu manada AYM’nin verdiği bir ihlal kararından sonra, ihlalin kaynağına nazaran yasama, yönetim yahut mahkemelerin bir yandan somut ihlali ortadan kaldırmaya öbür yandan da gibisi yeni ihlallerin engellenmesine yönelik önlemler alması hayati derecede önemlidir” dedi.