Suna Kan, 1992 yılında İnönü Vakfı için yaptığı söyleşide, küçük bir kızın başına gelen o benzersiz hikayeyi şöyle anlatmıştı:
“Sanırım altı buçuk yaşındaydım. Babam Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestra’sında keman çalıyordu. O günlerde konserler Cebeci’deki Devlet Konservatuvarı salonunda verilirdi. Babam orkestrada olduğu için kemana yeni başladığım periyotta bazen zorla, bazen isteyerek her konsere giderdim.
İsmet İnönü, cumhurbaşkanı olarak her konsere gelirdi. O yıllarda bu ne kadar kıymetli bir şeydi zira cumhurbaşkanlığının ağır çalışması sırasında her cumartesi bir saatini tahminen de zorlukla ayırıyordu lakin buna rağmen hiçbir konseri aksattığını sanmıyorum. Bunu tarih de bu türlü yazıyor aslında. İnönü geldiği vakit Ulusal Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve öbür bakanlar, milletvekilleri, genel müdürler, periyodun üst dereceli memurları da konser salonunda bulunurlardı.
Bu konserlerden birinde sanırım İsmet Paşa’ya benden kelam edilerek ‘Kemancı Nuri Bey’in kızı da keman çalıyor’ demişlerdi. Konserin ortasında İsmet Paşa müdür odasına masraf, şef ve varsa solistle söyleşirdi. Beni müdür odasına çağırdılar. Çok utangaç bir çocuk olduğumdan biraz korkarak, biraz çekinerek gittiğim odada İsmet Paşa’ya tanıştırdılar beni. Çok heyecanlandım, saçlarımı okşadığını anımsıyorum.
HARİKA ÇOCUKLAR
‘Gel bakalım, sen ne çalıyorsun, ne vakit bu salonda konser vereceksin’ diye sordu.”
Suna Kan, 1948 yılında çıkarılan Şahane Çocuklar Yasası ile yurtdışında eğitime gönderildi ve o salondan başlayarak dünyanın en kıymetli konserlerinde Türkiye Cumhuriyeti’nin bedelli keman sanatkarı olarak yıllarca konserler verdi, ünlü orkestra şefleri ile çalıştı, turnelerde bayrağımızı dalgalandırdı. İsmet Paşa yaşadığı sürece çabucak her konserinde onu dinledi. Suna Kan: “Konserden sonra beni yanına çağırdığı vakit yanına oturtur, kesinlikle elimi fiyat, çaldığım yapıtlarla ilgili soru sorardı. ‘Türk bestecilerini çalıyorsun değil mi?’ sıkıntısı. Kesinlikle sorardı zira Türk bestekarları ve Türk çoksesli müziğine onun katkısı büyüktü. Müzikçiler olarak berbat ve sıkıntı günler geçirdiğimiz periyotta, çoksesli müziğin hayat savaşını verdiğimiz sıralarda İsmet Paşa’yı koltuğunda hala üstünde ismi yazılı olan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası konser salonundaki yerinde görmek bizim için anlatamayacağım kadar büyük bir güç kaynağıydı.”
UNUTMAYACAĞIZ
Suna Kan için dün tarihi CSO binasında merasim yapıldı. İştirakçi ortasında, babasının ismini taşıyan plaketin kaldırıldığı koltukta İsmet İnönü’nün kızı Özden Toker oturuyordu. CSO tarihinde birinci kere bayan müdür olarak vazife alan Sibel Ayhan Bayer’in nazik daveti üzerine kürsüye gelerek çocukluk arkadaşına veda etti. “Suna Kan mükemmel çocuk olarak bu kanunun çıkmasına vesile olan çocuk… Bu kanunu çıkaran da o vakit cumhurbaşkanı olan babam İsmet İnönü. Babam Suna Kan’ı dinlediği vakit onun üzere ve İdil Biret üzere yetenekli çocuklara sahip çıkılması, eğitimlerine katkıda bulunulması için bu kanunu çıkarttı ve onlar ve onlardan sonra gelenler dünyada yıldız üzere parladılar” dedi ve sonra Suna Kan’a dönerek “Sunacığım güzel ki vardın, seni hiç unutmayacağız!” diye seslendi. Sanırım salonda bulunanlar Özden’le Suna’nın bu son buluşmalarını gözleri yaşararak izlediler.
1948 yılında müzik alanında yetenekli çocukların yurtdışına devlet bursu ile gönderilip yetiştirilmeleri için çıkarılan 5245 sayılı özel yasa daha sonra kapsamı genişletilerek ortalarında, Verda Erman, Gülsin Onay, Fazıl Say üzere pek çok dünya çapında sanatçıyı ülkemize kazandırmıştır.
Halen yürürlükte olan fakat 2002 yılından beri işletilmeyen bir yasadır.