Avrupa’da sığınmacıların en çok istek ettiği ülke olan Almanya’da hükümet 2024 yılında göçle ilgili çok sayıda düzenlemede değişiklik planlıyor. Sistemsiz göçle uğraşın yanı sıra iltica süreçlerini ve hudut dışı edilmeleri hızlandırmak bunların başında geliyor.
Almanya Federal Göç ve Mülteci Dairesi’nin (BAMF) datalarına nazaran Almanya’ya bu yılın birinci 11 ayında gelip sığınma başvurusu yapanların sayısı 325 bin 801 oldu.
Bunlardan 304 bin 581’ini birinci defa iltica edenler oluşturdu. Geçen yılın birebir periyodunda bu sayı 189 bin 998 idi. Münasebetiyle geçen yılın birebir periyoduyla karşılaştırıldığında iltica müracaatlarında yüzde 60,3 oranında artış kaydedildiği dikkat çekiyor.
Bu yıl Almanya’ya gelip birinci defa sığınma müracaatında bulunan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sayısı 55 bin 354 olarak kayıtlara geçti. Bu sayı 2022’nin tıpkı periyodunda 19 bin 754 olmuştu. Bu da Türkiye’den ilticalarda yüzde 180,2 artış olduğunu gösteriyor.
En çok sığınmacının geldiği Suriye’den müracaatlar yüzde 56,3 oranında artarken Türkiye’nin akabinde en çok sığınmacı gelen üçüncü ülke olan Afganistan’dan müracaatların artışı da yüzde 53,4 olarak gerçekleşti.
Almanya’ya kara, hava ve deniz yoluyla bir seyahat evrakı olmadan gelen Türkiye vatandaşlarının sayısında da artış var. Hudut güvenliğinden sorumlu Federal Polis Teşkilatı’nın DW Türkçe’ye verdiği bilgiye nazaran, geçerli bir oturum yahut seyahat dokümanı olmadan Almanya’ya giriş yapmaya çalışırken yakalanan Türk vatandaşı sayısı 2019’da 2 bin 77 olarak not edilirken bu sayı geçen yıl 9 bin 94’e yükseldi. Bu da yüzde 338 oranında artışa tekabül ediyor.
Yılın birinci dokuz ayında, yani Ocak-Eylül 2023 diliminde de toplam 12 bin 321 Türk vatandaşı sistemsiz yollarla Almanya’ya giriş yapmaya çalışırken tespit edildi. Yetkililer, bu sayının sene sonuna kadar 20 bine kadar ulaşacağını varsayım ediyor.
Almanya’ya Türkiye’den sistemsiz göç artarken sığınma taleplerine verilen kabul oranıysa düşüyor. Bu yılın birinci 11 ayında Türk vatandaşlarının iltica müracaatlarının yalnızca yüzde 13,6’sına olumlu karşılık aldığı bildirildi.
Sınır dışı etmeyi kolaylaştıran düzenlemeler sertleştiriliyor
Alman siyasetinde ise artan iltica müracaatları ve sistemsiz göç rahatsızlık yaratıyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, önderi olduğu Toplumsal Demokrat Parti’nin (SPD) sol kanadından gelen itirazlara karşın bir müddet evvel hudut dışı uygulamalarını hızlandırmak için 2024 yılında yasal değişiklikler yapılacağının iletisini vermişti.
Bu yılın birinci altı ayında 7 bin 861 kişinin hudut dışı edildiği Almanya’da uygulamaya konması hedeflenen yeni Hudut Dışını Düzgünleştirme Yasası ile 600 kişinin daha bu sayıya eklenmesinin mümkün olduğu belirtiliyor. Türkiye’ye ise bu yıl Ocak-Ekim ortasında 755 kişi hudut dışı edildi. 2022 yılının tamamında Türkiye’ye gönderilenlerin sayısı da 515’ti.
Hükümetin hazırladığı ve Ocak 2024’te meclise gelecek yeni düzenleme, başvurusu reddedilenlerin evvelce bildirim yapılmadan geri gönderilmesinin önünü de açıyor. Ayrıyeten bu bireylerin geri gönderme merkezlerinde tutulabildiği müddet de 28 güne çıkarılıyor.
Sınır dışı edilecek bireylerin olmaları gereken yerde bulunmamaları halinde kaldıkları mülteci yurdunun diğer kısımlarında de polis tarafından aranmaları mümkün hale gelecek. Şimdiye kadar bu mümkün değildi.
Almanya’da 2020 ve 2022’de senede 12 bin kişi hudut dışı edildi. Ekim 2023 prestiji ile ülkeyi terketmesi gereken kayıtlı sığınmacı sayısı ise 250 bin 749 olarak açıklandı.
Kaçakçılarla uğraşta de cezalar artıyor
Düzensiz göçle çabada insan kaçakçılarına yönelik cezalar da sertleştiriliyor. Bu şahısların kabahatinin sabit görülmesi halinde verilen cezalar artırılırken sığınmacıların cep telefonundaki bilgilerin incelenmesi ile muhtemel kabahat örgütü üyelerinin saptanması ve hudut dışı edilmeleri de mümkün hale gelecek. Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser, “Buna kabahat işlemiş bireyler ile tehlikeli görülen şüphelilerin tespiti ve hudut dışı edilmeleri de dahil” demişti.
Federal Polisin DW Türkçe’ye aktardığına nazaran insan kaçakçılığı yapan Türk vatandaşlarının sayısında da artış kelam konusu. 1 Ocak 2019’dan 30 Eylül 2023’e kadar Almanya’da Türk pasaportlu toplam 728 kaçakçı yakalandı. 2019’da yakalanan Türk kaçakçı sayısı 73, pandeminin damgasını vurduğu 2020 ve 2021’de 56 ve 111, geçen yıl 285, bu yılın eylül ayına kadar da 203 oldu. Polis, “2019 ile 2022’yi karşılaştırdığınızda yakalanan Türk pasaportlu kaçakçı sayındaki artış yüzde 290” saptamasını yapıyor.
Alman polisinin verdiği bilgilere nazaran Türkiye’den Almanya’ya gelmek isteyenler kaçakçılara kişi başına 6 bin ila 10 bin euro para ödedi.
Türkiye ile yapılan mutabakatın benzerleri hedefleniyor
Alman hükümetinin sistemsiz göçle uğraş mutabakatlarından sorumlu özel temsilcisi ve Hür Demokrat Parti (FDP) üyesi Joachim Stamp da bu sene Gürcistan, Moldova, Kenya, Kolombiya, Özbekistan ve Kırgızistan ile geri kabul mutabakatları pazarlıkları yürüttü. Geçen ay Alman hükümeti, Gürcistan ile Moldova’yı “güvenli ülke” olarak sınıflandırdı. Geri kabul mutabakatlarıyla emel kelam konusu ülkelerden gelen, lakin Almanya’da iltica bahtı olmayanların süratle geri gönderilmesi.
Alman hükümeti, Türkiye ile 2016’da varılan mülteci mutabakatının da yenilenmesini hedefliyor. Kelam konusu muahede ile Ankara, Türkiye’den Yunanistan’a geçen, lakin sığınma müracaatında bulunma hakkı bulunmayan bireyleri geri almayı taahhüt etmişti.
İltica müracaatlarının incelenmesi ve karar süreci hızlandırılacak
Alman hükümetinin bilgilerine nazaran, iltica başvurusu reddedildiği için yönetim mahkemesine başvuran bir kişinin şikayetinin karara bağlanması ortalama 26,6 ay sürüyor.
Federal hükümet yeni bir genel düzenleme ile iltica süreçlerini hızlandıracak..
Buna nazaran geldiği ülkeye bakıldığında sığınma müracaatının kabul edilme bahtı yüzde 5’ten düşük olan şahısların iltica ve yaptılarsa mahkemeye itiraz sürecinin toplam üç ayda sonuca bağlanması hedefliyor. Geri kalan sığınma taleplerinin incelenmesi ve karara bağlanmasının da altı ayda tamamlanması planlanıyor.
İlticacıların aldığı toplumsal yardımlarda azaltma
Almanya’da sığınma müracaatının karara bağlanması 18 ayı aşan mülteciler olağanda Alman vatandaşlarının hakkı olan “vatandaşlık parası” isimli maddi yardımdan faydalanma imkanına kavuşuyordu. Artık ise sistemsiz göçü cazip kıldığı sav edilen bu toplumsal dayanağa kavuşma müddeti 36 aya, yani iki katına çıkarılıyor. Böylelikle sığınmacı 36 ay boyunca vatandaşlık parasından daha düşük olan “sığınmacı desteği” alacak. Devlete bağlı sığınmacı konutlarında yemek yiyorsa onun fiyatı de yardımlardan düşülecek.
1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli sığınmacı yardımı ise şöyle: Bir kişi 410 euro, varsa partneri 369 euro, tıpkı konutta kalan öbür yetişkinler kişi başına 328 euro aylık maddi yardım alabiliyor. 14-17 yaş ortası çocuklar 364 euro, 6-13 yaştaki çocuklar 304, ayrıyeten 5 yaşına kadar çocuklar da ayda 278 euro maddi dayanak hakkına sahip.
Nakit para yerine kartlı ödeme
Almanya’da birtakım ilticacıların aldıkları nakit devlet dayanağını ülkelerine havale yoluyla göndermeleri kamuoyunda ağır tartışmalara neden olmuştu. Bilhassa muhalefet, gereksinimlerin nakit yerine para yüklenebilen kartlı ödeme sistemi ile karşılanmasını talep ediyordu. Lakin birçok mahallî idare, bürokratik yükü yol açacağı münasebeti ile buna itiraz etti. Bu türlü bir uygulamayı “sosyal kart” ismiyle 8 Aralık’ta birinci sefer hayata geçiren ise Hannover kenti oldu. Toplumsal kartlar, ayrımcılığa yol açmaması için de banka kartlarına benzetilerek üretildi.
Thüringen eyaletinin iki bölgesinde de sığınmacılara ödeme yapabildikleri kartlar verilmeye başlandı. Kart sahibi sığınmacı her ay bağlı bulunduğu lokal idarenin ilgili kurumuna giderek devlet yardımını karta yükletebiliyor. Sığınmacıların konut masrafı ise sorumlu belediyelerce karşılanıyor.
Bavyera eyaleti 2024 ilkbaharında, hem kent hem de eyalet olan Hamburg da 2 Ocak prestiji ile sığınmacılara kart uygulamasına başlayacağını duyurdu.