Donald Trump üçüncü kere yargılanıyor. Eski ABD Lideri’ne yöneltilen suçlamalar ağır. Ülke 2024 seçimlerine yaklaşırken gündemi belirleyecek olan dava sürecine dair en öne çıkan soruları ve karşılıklarını derledik.
Donald Trump’a açılan bu üçüncü dava neden değerli?
Bu iddianame Donald Trump’a yönelik bugüne kadarki en önemli suçlamaları içeriyor. Washington’daki davaya temel oluşturan iddianamede, 2020 Başkanlık Seçimlerinin sonucuna itiraz etme teşebbüsleri ve destekçilerinin 6 Ocak 2021’de ABD Kongre Binası’na düzenlediği baskına dair suçlamalar yer alıyor. Özel savcı Jack Smith ve takımı tarafından hazırlanan iddianamede Trump, ABD’yi dolandırmaya yönelik komplonun yanı sıra, oyları değersizleştirilmek istenen seçmenlere karşı sahtekarlık yapmakla suçlanıyor.
Tüm bunlar bir ortaya geldiğinde, yine başkanlığa aday olmak isteyen Cumhuriyetçi siyasetçinin seçim kampanyası üzerinde büyük bir tesir yaratması bekleniyor. Çünkü bu suçlamalar daha evvelki suçlamalardan çok daha önemli ve ağır. Trump’a evraklarda tahrifat yapmaktan New York’ta ve gizli dokümanları almaktan Florida’da açılan kelam konusu davaların 2024’te görülmesi bekleniyor.
Dava süreci seçim kampanyasını nasıl etkileyecek?
Bu sorunun karşılığı hangi bölüme baktığınıza bağlı. Cumhuriyetçiler ortasında hiçbir gelişmeden etkilenmeyecek üzere görünen sıkı bir Trump destekçisi kitle var. Hatta Trump şu ana kadarki davaları kampanya bağışlarını toplamak için çok zekice kullanmayı başardı ve bu bağışları avukatların fiyatlarını ödemek için de kullanıyor. Münasebetiyle iddianamelerin bu seçmen kitlesi kelam konusu olduğunda Trump’a yarar sağladığı söylenebilir. Lakin pek çok kararsız seçmen bu davalardan rahatsız. Ayrıyeten bu davaların Trump’ın misyondaki Joe Biden’a karşı kazanma bahtına ziyan vereceğinden korkan birçok Cumhuriyetçi seçmen de var.
Anketler ne diyor?
Donald Trump, Cumhuriyetçiler ortasında çok büyük bir farkla en tanınan aday olmaya devam ediyor. Tüm göstergeler onun ön seçimleri kazanacağına ve seçim yarışına Cumhuriyetçilerin adayı olarak gireceğine işaret ediyor. 2020’de de kozlarını paylaşan Biden ve Trump ortasındaki yarış ise şu anda başa baş görünüyor.
Davalar Cumhuriyetçilerin aday belirleme süreci için ne manaya geliyor?
Merakla karşılığı beklenen soru, davaların seçimlerden evvel tamamlanıp tamamlanamayacağına dair. New York ve Florida’daki davaların duruşma tarihleri Mart ve Mayıs 2024 olarak kararlaştırıldı. Hasebiyle tam da partilerin ön seçimlerde adaylarını belirledikleri periyoda denk geliyorlar. Davalar çok karmaşık ve Donald Trump’ın ön seçimler için yürüttüğü kampanyanın sonuna kadar aleyhinde bir karar çıkmaması için kararı geciktirmek ismine her yolu denemesi bekleniyor.
Trump hakkındaki iddianameyi hazırlayan özel savcı Jack Smith
Trump savlara karşı ne diyecek?
Trump bir yandan, ABD’de çok ağır basan söz özgürlüğü hakkına vurgu yapacak. Fakat bu Washington’daki davada ona pek yardımcı olmayacaktır. Asıl, yargıçları seçimleri kazandığına sahiden inandığına ikna edip edemeyeceğini görmek daha değişik olacaktır çünkü ceza hukukunda her vakit niyetin kanıtlanması belirleyicidir. Şayet bunu başarırsa mahkemedeki talihi da artacaktır.
Trump karar giyerse ABD Lideri olabilir mi?
ABD Anayasası başkanlık makamı için yalnızca birkaç noktayı kaide koşuyor. Kelam konusu kişinin doğuştan vatandaş olması, en az 35 yaşında olması ve 14 yıldır ABD’de yaşamış olması gerekiyor. Ayrıyeten daha evvel iki sefer lider seçilmiş bir kişi tekrar Lider olamıyor. Hasebiyle teorik olarak, Trump karar giymiş bir hatalı olarak mahpusa girmesi halinde de Lider olabilir.
Trump, süreç devam ederken seçilirse ne olur?
Cumhuriyetçi siyasetçi, dava devam ederken seçimleri kazandığı takdirde, ülkede bir anayasal kriz patlak verebilir. Çünkü bunun geçmişte bir örneği yok ve muhtemelen yargı ile yürütme, yani hukuk sistemi ile hükümet ortasında bir güç uğraşı yaşanacaktır. O vakit da mahkemelerin sahiden ne kadar bağımsız olduğunu ve ABD Lideri’nin Adalet Bakanlığı ve kolluk kuvvetleri üzerinde de tesirli olup olamayacağını görmek farklı olacaktır.
Donald Trump kendini affedeceğini açıkladı, bu mümkün mü?
Genel kabul gören türel görüş bunun mümkün olmadığı istikametinde. Lakin anayasal olarak bu mevzu şimdi açıklığa kavuşturulmuş değil. Bu bahiste kararın ABD Yüksek Mahkemesi tarafından verilmesi gerekecektir.