İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, Borusan Holding sponsorluğunda düzenlenen 51’nci İstanbul Müzik Şenliği, 17 Haziran’a kadar, 18 farklı yerde dinleyicilerle buluşacak.
Festivalin yöneticisi Efruz Çakırkaya ile şenliği ve şenliğe özel dinleyeceğimiz yapıtları konuştuk.
Efruz Çakırkayaİstanbul Müzik Şenliği bu yıl 51. yaşını kutluyor. İstanbul Müzik Festivali’nin yarım asrı aşkın müddettir varlığını sürdürebilmesi hakkında neler söylemek istersiniz?
Birçok hususta devamlılığın sorun olduğu bir coğrafyada, bir klasik müzik şenliğinin yarım asırdır varlığını sürdürebilmesi İKSV’nin ve İstanbul Müzik Festivali’nin temellerini atan değerli Nejat F. Eczacıbaşı’nın vizyonuna dayanıyor diye düşünüyorum. Elbette kendisinin oluşturduğu ve tohumunu attığı kurum kültüründe insan faktörünün de yeri çok büyük. Yarım asrı aşkın vakittir İKSV’de çalışmış, bugünlere gelinmesine katkı sağlamış tüm yönetici ve çalışanların devam ettirdiği bir iş yapış biçimi, deneyim ve grup çalışması var. Bunların dışında 51 yıldır İKSV’yi ve şenliğimizi destekleyen tüm sponsorlarımız, işbirliği yaptığımız kuruluşlar, kamu kurumları, mahallî idareler, 21 yıldır ailemizin bir modülü olan Lale Kart üyelerimiz ve elbette etkinliklerimizi takip eden sanatsever izleyicilerimiz olmasaydı bugünlere gelmemiz mümkün olamazdı.
‘CUMHURİYETİN 100’ÜNCÜ YILINI KUTLAYACAĞIMIZ BİR ŞENLİK İÇERİĞİ HAZIRLADIK’
Geçtiğimiz yıl “İstanbul” temasıyla dinleyicilerle buluşan şenliğin bu yıl genel bir teması açıklanmadı. Bunun özel bir nedeni var mı?
Bu yıl makul bir tema başlığımız yok lakin Cumhuriyetimizin 100’üncü yılını kutlayacağımız bir şenlik içeriği hazırladık. 51. İstanbul Müzik Şenliği programında bu görkemli kutlamaya ve Cumhuriyetin en değerli toplumsal ıslahatlarından biri olan eşitlik prensibi ışığında Cumhuriyetin ilanı ile güçlenen Türk bayanı imgesine odaklanıyoruz.
‘FESTİVAL BAYAN ODAĞINA DEĞERLİ BİR GÖNDERME YAPACAK’
51. yılında İstanbul Müzik Şenliği’nde dinleyicileri neler bekliyor? Prömiyer yapacak eserler yahut birinci kere şenliğe özel dinleyeceğimiz eserler var mı?
Bu yıl şenlikte izleyicilerimizi, asırlar boyunca Anadolu topraklarında yaşamış birçok kıymetli bayan figürden ilhamla yazılan eser siparişleri; Cumhuriyetimizin birinci yıllarından klasik Türk müziği ve İstanbul tangosu besteleri; günümüz klasik müzik dünyasının yıldız solistleri, itibarlı orkestralar ve disiplinlerarası projeler bekliyor. 17 Haziran’a kadar sürecek şenlikte bu yıl 18 farklı yerde, 25 konserde, 60’ın üzerinde ismi ağırlıyoruz. Şenlikte 8 eser dünya prömiyeri, 4 eser ise Türkiye prömiyeri yapacak.
Bu yılki eser siparişlerimizin başında Fazıl Say’ın projesi geliyor. Şenliğin bayan odağına değerli bir gönderme yapacak ve 51. İstanbul Müzik Festivali’nin özel siparişi olan projede Fazıl Say, Türkiye’nin Anadolu topraklarındaki ömür ve kıssalardan beslenen bayan şairlerimizin; içsel savaşlarını, hüzünlerini, barış isteklerini, huzuru, güzelliği, berbatlığı, aydınlığı, karanlığı ve her şeye karşın hiç yok olmayan umudunu yansıttığı şiirlerini besteledi. Cumhuriyet’in birinci yıllarından bugüne Türk edebiyatında yer edinmiş bayan şairlerin yanı sıra genç şairlerin yapıtlarının yer aldığı projede Fazıl Say’ın bestelediği müzikleri güçlü sesiyle solist Serenad Bağcan seslendirecek; Say’a kontrabasta Volkan Hürsever ve davulda Ferit Odman eşlik edecek. Sunuculuğunu Yekta Kopan’ın üstleneceği konser 14 Haziran saat 21.00’de Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda izleyiciyle buluşacak.
Bayanlar Gereğince Bekledi / Raphaela DanksagmüllerTamamen bayanlardan oluşan bir grubun yarattığı bir başka özel projemiz Bayanlar Gereğince Bekledi; Hollanda, İran ve Türkiye’den bestekarlar tarafından yazılan üç kısımlık bir eser olarak tasarlandı. Bestekar Meriç Artaç, Anadolu kültürünün en gizemli mitolojik kahramanlarından biri olan Şahmeran’dan ilhamla yaylı çalgılar dörtlüsü, soprano ve duduk için yapıtın birinci kısmını yazdı. Kate Moore ve Aida Shirazi ise, yaylı sazlar dörtlüsü, soprano, kemençe ve kanun için besteledikleri iki başka kısımdan birini, yeniden gücü ve cüretiyle karşımıza çıkan Ortaçağ bayan figürlerinden, Bizanslı başrahibe, şair, bestekar ve ilahi muharriri Kassia’ya ve gazeteci müellif Suat Derviş’e adadı. Toplam üç kısımda birleşen, üç farklı bestekar tarafından, üç değerli bayan karaktere ithaf edilen yapıtın librettosunda, bayan kıssalarına verdiği ehemmiyetle bilinen gazeteci ve muharrir Ece Temelkuran’ın imzası bulunuyor. Bayanlara dair öyküleri güç ve cüret penceresinden ele alacağımız Bayanlar Gereğince Bekledi projesinde Hollandalı soprano Katharine Dain, Nemeth Quartet, klasik kemençe sanatkarı Elif Canfeza Gündüz, Hollandalı duduk sanatkarı Raphaëla Danksagmüller ve kanun sanatkarı Esra Berkman solist olarak yer alacak. Şenlikte birinci defa kullanacağımız yerler ortasında bulunan Yerebatan Sarnıcı’nda gerçekleşecek dünya prömiyerinin akabinde eser Temmuz’da Wonderfeel’de ve Kasım ayında İngiltere’de Huddersfield Çağdaş Müzik Festivali’nde de sahnelenecek.
Festivalin bu yılki bir öteki eser siparişi Binboğalar Efsanesi. Türk edebiyatının en değerli isimlerinden Yaşar Kemal’in kaleme aldığı en çarpıcı romanlarından biri olarak gösterilen Binboğalar Efsanesi, usta muharrire hayranlığıyla bilinen Amerikan bestekar Michael Ellison’ın önderliğinde sahnede hayat bulacak. Asırlardır konargöçer olarak yaşayan Yörüklerin yerleşik ömür sistemine zorlanmalarının ve yaşadıkları baskıların yarattığı sonuçları anlatan usta müellifin; bir toplumun varlık gayretini, kendi kimlik, kültür ve hayat biçimlerini müdafaaya yönelik çabalarını ve tutunma gayretlerini gerçek bir acıyla yansıttığı romanı Binboğalar Efsanesi multidisipliner bir müzikli tiyatro uyarlamasına dönüşecek. Michael Ellison’ın müziğini; metin ve rejide Simon Jones, koreografide Evrim Akyay, görüntüde enstalasyonunda NohLab ve Can Okan’ın şefliğindeki Hezarfen Ensemble tamamlayacak. 17 Haziran’da Süreyya Operası’nda matine ve suare olacak formda iki kere sergilenecek.
Deniz Küstü / Süreyya OperasıGençler için başlattığımız Disko Klasik serisi bu yılın yenilikleri ortasında. Genelde elektronik altyapı ve ritim üzerine klasik müzik sazlarıyla çalınan, gençlerin bir kulüpte ayakta ve dans ederek katıldığı bu yeni tıp Dark Room Disco konserlerinin gençlere klasik müziği sevdirmemize yardımcı olacağını umuyoruz. Disko Klasik ismini verdiğimiz, son derece hareketli bir repertuvarın seslendirileceği parti havasındaki konser, Babylon’da, gecenin geç saatlerine kadar sürecek. İngiltere’de Classic FM tarafından açıklanan “dünyanın önde gelen 30 yaş altı 30 müzisyeni” ortasına seçilmiş, yeni kuşağın en çok aranan isimlerinden çellist Jamal Aliyev’in bestelerine bas gitarda Eda Kulakaç ve davulda Hâkim Özkasnaklı’nın eşlik edeceği birinci performansın akabinde Alman topluluk Orchester im Treppenhaus dinleyicileri klasik müzikle dansa ettirerek bir disko atmosferi yaratacak. Disko Klasik, klasik müzikle pekâlâ dans edilebileceğini herkese gösterecek.
Yarının Bayan Yıldızları konseri de bu yıl, şenliğin TSKB takviyesiyle Cumhuriyet’in 100. yılı onuruna sipariş ettiği ve genç müzisyen Cem Esen tarafından bestelenen yapıtın dünya prömiyerine sahne olacak. Sevgili Cem’in viyolonsel ve piyano için yazdığı ‘A Piece to Joy, Op.33’ isimli yapıtı tekrar fondan takviye alacak genç müzisyenlerimiz seslendirecek.
Festivalde her yıl “Yarının Bayan Yıldızları” projesine imza atıyorsunuz. Bu projenin kıymetine dair neler söylemek istersiniz?
2018’de İstanbul Müzik Şenliği ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası’nın işbirliğiyle, geleceğin bayan müzisyenlerini desteklemek gayesiyle başlatılan Yarının Bayan Yıldızları projesi, bugüne kadar 90 genç müzisyenin hayatında fark yarattı. Üstün yetenekli genç bayan müzisyenlerin mesleklerini desteklemek emeliyle başlatılan proje kapsamında, TSKB’nin sponsorluğu ve şenlik izleyicilerinin de katkılarıyla, Genç Bayan Müzisyenler Dayanak Fonu oluşturuluyor. Müracaatlar ortasından seçici konseyin belirlediği sanatkarlar, muhtaçlıkları doğrultusunda fondan takviye alabiliyor. İstanbul Müzik Şenliği kapsamında düzenlenen özel bir konserle, fondan dayanak alan müzisyenlerin şenlik dinleyicisiyle buluşmaları da sağlanıyor. Bu yılın genç bayan yıldızlarının şenlik izleyicisinin karşısına çıkacağı, bilet gelirlerinin de fona aktarılacağı konserde kanaat başkanı olarak, 20 yaşında Polonya’daki Henryk Wieniawski Memleketler arası Keman Yarışması’nı kazandıktan sonra mesleğinde değerli bir ivme yakalayan, yeteneğiyle son yılların yükselen keman sanatkarı Veriko Tchumburidze sahnede genç müzisyenlerle birlikte olacak.
Yarının Bayan YıldızlarıFestivalde konserlerin yanı sıra öbür etkinlikler de olacak mı?
Festivalde bu yıl çocuklar ve yetişkinler için düzenleyeceğimiz fiyatsız ideoloji atölye ve sohbetleriyle, birlikte düşünmeye, tartışmaya, birbirimizi anlamaya alan açacağız. Ülkemizin yetiştirdiği en değerli felsefecilerden biri olan, akademisyen ve muharrir Ioanna Kuçuradi hocamızın önderliğinde ve Türkiye İdeoloji Kurumu’nun işbirliğiyle düzenleyeceğimiz söyleşilerin birinci gününde ahlâk ve etik mevzularını işlerken, ikinci gününde insan hakları sıkıntısını farklı taraflarıyla tartışacağız. Daha düzgün ve adil bir dünya tertibinin nasıl kurulabileceğini daima birlikte düşünmek için 10 ve 11 Haziran’da Salon İKSV’de gerçekleşecek söyleşilerde buluşacağız.
‘MEVCUT EKONOMİK DURUM BİZİ ZORLUYOR’
Konservatuvar öğrencileri, konserleri her sene olduğu üzere fiyatsız takip edebiliyor. Öğrenciler ise bu yıl tekrar tüm İKSV etkinliklerinde 10 TL’lik Eczacıbaşı Genç Bilet uygulamasından faydalanabiliyor. Mevcut ekonomik durum şenlik sürecini etkiliyor mu?
Mevcut ekonomik durum her manada bizi zorluyor elbette. Bütçelerimizi şenlikten aylar evvel kimi öngörülerle hazırlamak durumundayız ve enflasyonist bir ortamda bu durum işleri çok zorlaştırıyor. Memleketler arası bir şenlik programında sanatçı kaşeleri, uçak ve konaklama masrafları, gümrük harcamaları döviz kurları üzerinden yapılıyor; hatta aslında tüm masrafların maliyetleri dövize endeksli. Örneğin şenliğimizin bu yılki konuklarından Camerata Royal Concertgebouw Orkestrası’nın bir konserini Hollanda’da, orkestranın kendi konutunda tıpkı bilet fiyatı ile izliyorsunuz. Bu orkestranın Türkiye’ye uçakla gelişi, konaklaması, transferleri vs. üzere üstüne inanılmaz ek masraflar biniyor bizim tarafımızda. Ortadaki bu büyük farkları öncelikli olarak şenlik sponsorumuz Borusan Holding, aktifliklerin şov sponsorları vb. üzere takviyelerle, sonra da bilet geliri ile karşılamak durumundayız. Her bir konserin izleyicinin alım gücüne uygun olacak formda farklı kategorilerde bilet fiyatları ile sunulmasını da yeniden sponsorlarımız sayesinde sağlayabiliyoruz.
Güneş Süratliler, Fotoğraf: Onur ÇakınSon olarak, şenliği takip edecek olan sanatseverlere neler söylemek istersiniz?
Son birkaç yılda, pandemi, ekonomik zorluklar ve büyük bir zelzele felaketini peş peşe yaşadık; çok sıkıntı vakitlerden geçiyoruz. Ancak şenlik takipçilerimizin müziğin uygunlaştırıcı, birleştirici gücüne inandıklarını da biliyorum. Geleceğe dair hayallerimizi ve umudumuzu yeşerteceğimiz, müzik etrafında kenetleneceğimiz bir şenliği birlikte yaşamak için herkesi konserlerimize davet ediyorum.